ΑΠΟΨΕΙΣ

Μέρος 2ο: Οι λοιπές ευθύνες (εκτός εκείνων που απορρέουν από το νόμο για τις ΑΕ)

Είναι σημαντική για τα μέλη και τα υποψήφια μέλη διοικητικών συμβουλίων η καλύτερη κατανόηση των ευθυνών που αναλαμβάνουν. Εξίσου σημαντικό βέβαια είναι και να μη «χάσουν τον ύπνο τους» εκείνοι που αρέσκονται να διαβάζουν άρθρα σαν και το παρόν. Αν όμως αποτελέσω, προσωπικά, την αιτία για ένα τέτοιο γεγονός, δηλώνω δημόσια ότι είμαι έτοιμος να αναλάβω τις σχετικές ευθύνες αλλά και να υποστώ, ταπεινά, τις σχετικές συνέπειες...

Στο παρόν επιχειρείται μια προσέγγιση, κατ’ ανάγκην περιορισμένη, των κινδύνων στους οποίους εκτίθενται τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου ανώνυμης εταιρείας -πέραν εκείνων που απορρέουν από τον πρόσφατο νόμο για τις ανώνυμες εταιρείες. Σημαντικό πάντως εισαγωγικά να υπομνησθεί πως η ιδιότητα του μη εκτελεστικού μέλους του διοικητικού συμβουλίου δεν σημαίνει, αυτόματα, ανυπαρξία ευθυνών.

Τα εκτελεστικά μέλη του διοικητικού συμβουλίου ευθύνονται προσωπικά και αλληλέγγυα με την εταιρεία για την πληρωμή των κάθε φύσης φόρων, ασφαλιστικών εισφορών, προστίμων κ.ο.κ. Παράλληλα, ποινικώς υπεύθυνα πρόσωπα (ενδ. για φορολογικής και τελωνειακής φύσεως παραβάσεις, για μη πληρωμή ή μη απόδοση ασφαλιστικών εισφορών) ορίζονται όλα εκείνα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, τα οποία φέρουν κάποια ιδιότητα όσο κι εκείνοι (εκτός διοικητικού συμβουλίου), που ασκούν εκτελεστική εξουσία. 

Σε περίπτωση όμως έλλειψής τους, οι ποινές επιβάλλονται και στα λοιπά μέλη του διοικητικού συμβουλίου, εφόσον ασκούν στην πράξη, έστω προσωρινά, ένα από τα προαναφερόμενα καθήκοντα.

Το γεγονός της άσκησης ή μη τέτοιας φύσης (εκτελεστικών) καθηκόντων από μέρους των μελών του διοικητικού συμβουλίου είναι, εντέλει, θέμα ουσίας. Έτσι εξηγείται η (συχνά αδικαιολόγητη) επιλογή των αρμοδίων εισαγγελικών λειτουργών να οδηγούν στη «βάσανο του ακροατηρίου» το σύνολο των μελών των διοικητικών συμβουλίων των εμπλεκομένων νομικών προσώπων.

Όχι σπάνια, προβάλλονται αξιώσεις για άσκηση πίεσης, όχι μόνο σε βάρος του (φερομένου ως υπόχρεου) νομικού προσώπου, αλλά και σε βάρος των μελών του διοικητικού του συμβουλίου -όταν μιλάμε για ανώνυμη εταιρεία. Τέτοιες περιπτώσεις είναι αυτές που απορρέουν από εργατικά ατυχήματα, από διαπραγματεύσεις, από αδικοπραξίες. Αυτό όμως που ερευνάται στις περιπτώσεις αυτές είναι η ύπαρξη ευθύνης στο πρόσωπο ενός εκάστου μέλους και όχι η ιδιότητά του ως εκτελεστικού ή μη.

Ευθύνες (αστικής και ποινικής φύσεως) βαρύνουν τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου και με βάση διατάξεις του Πτωχευτικού Κώδικα. Ευθύνες επίσης είναι δυνατό να απορρέουν από διάσπαρτες διατάξεις του Ποινικού Κώδικα με περισσότερο συνήθη (αλλά και «επικίνδυνη») αυτή που αναφέρεται στο αδίκημα της απιστίας, το οποίο τελούν όσοι παραβιάζουν τους κανόνες της επιμελούς διαχείρισης.

Η ευθύνη των μελών του διοικητικού συμβουλίου (ιδίως των εκτελεστικών) είναι σε κάποιες περιπτώσεις αντικειμενική και δεδομένη. Αυτό βέβαια, αυτονοήτως, προϋποθέτει καταστάσεις που δημιουργούν τέτοιου είδους ευθύνες.

Στο πρώτο μέρος του παρόντος άρθρου κατέληγα: «Όχι πως κάθε μέλος διοικητικού συμβουλίου είναι δεδομένο πως ‘θα μπλέξει’, αλλά καλό είναι να θυμόμαστε πως η (συν)άσκηση εξουσίας δεν είναι ένα, απλό, αφροδισιακό». Αναρωτιέμαι, όμως, εντέλει: Η γνώση (η υπόμνηση) των ευθυνών από την άσκηση εξουσίας και των σχετικών κινδύνων που αντιμετωπίζουν εκείνοι που την ασκούν θα ήταν δυνατό, άραγε, να λειτουργήσει κατασταλτικά στις σχετικές ορμόνες;

Ή μήπως όχι;

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10 Μαρτίου 2019