Ο Γενικός Γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Γιώργος Σταμάτης, προέβη στην ακόλουθη δήλωση για την Ευρωπαϊκή Ημέρα Μνήμης για το Ολοκαύτωμα των Ρομά:

Σήμερα τιμάμε την ημέρα μνήμης του ολοκαυτώματος των Ρομά και των θυμάτων του. Η ημέρα αυτή φέρνει στο προσκήνιο τις πολλαπλές μορφές διακρίσεων, περιθωριοποίησης, αποστέρησης και αποκλεισμού που συνεχίζουν να βιώνουν οι Ρομά σε όλη την Ευρώπη, αλλά και στη χώρα μας.

77 χρόνια πριν, στις 2 Αυγούστου 1944, οι Ναζί εξόντωσαν στους θαλάμους αερίων τους περίπου 3000 Ρομά στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς- Μπιρκενάου. Κατά τη διάρκεια του Β’ Π.Π. οι Ρομά αποτέλεσαν στόχο διώξεων των Ναζί και εκατοντάδες χιλιάδες θανατώθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ή πέθαναν από τις ασθένειες, τις κακουχίες και την πείνα.

Το ολοκαύτωμα των Ρομά αποτελεί κομμάτι των πιο σκοτεινών στιγμών της ευρωπαϊκής Ιστορίας. Παραμένει μέχρι σήμερα, ωστόσο, εν πολλοίς άγνωστο.

Αυτή η ημέρα μνήμης συμβάλλει στην προβολή και διάδοση της ιστορίας των Ρομά και βοηθά στην αποφυγή δημιουργίας μίας επιλεκτικής ιστορικής μνήμης. Αποτελεί ευθύνη όλων μας να διατηρήσουμε αυτή τη μνήμη ζωντανή και να διδαχτούμε από το παρελθόν, διασφαλίζοντας ότι τέτοια εγκλήματα δεν θα επαναληφθούν. Σε μια εποχή παγκόσμιας κρίσης, οφείλουμε να προστατέψουμε του πιο ευάλωτους συμπολίτες μας και να απέχουμε από ενέργειες που τους πλήττουν, όπως η ρητορική μίσους και η ρατσιστική συμπεριφορά. Σε μία κοινωνία συμπερίληψης, οφείλουμε να τιμούμε τα θύματα του ρατσισμού και να μάθουμε να αποδεχόμαστε και να σεβόμαστε την ετερότητα των συνανθρώπων μας, καταπολεμώντας τις διακρίσεις.

Έχουμε κοινή ευθύνη για την καταπολέμηση του αντιτσιγγανισμού και για την άρση των εμποδίων που τίθενται στους Ρομά αποκλειστικά και μόνο λόγω της καταγωγής τους, βελτιώνοντας τις συνθήκες διαβίωσής τους και βοηθώντας τους να ενταχθούν στην κοινωνίας μας ως ισότιμα μέλη.

Το Στρατηγικό Πλαίσιο της ΕΕ για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά ως το 2030 έχει θέσει ως έναν από τους κύριους στόχους την καταπολέμηση και πρόληψη του αντιτσιγγανισμού και των διακρίσεων, κάνοντας έκκληση για υιοθέτηση εθνικών δράσεων στα κράτη μέλη, επιδιώκοντας την μείωση του ποσοστού των Ρομά που βιώνουν διάκριση τουλάχιστον κατά το ήμισυ μέχρι το 2030 (μείωση στο 13% από το 26%) καθώς και μείωση του ποσοστού του γενικού πληθυσμού που αισθάνεται άβολα έχοντας Ρομά γείτονες κατά τουλάχιστον στο 1/3 (μείωση στο 30% από το 46%).

Με βάση τις θεμελιώδεις αξίες της Ε.Ε. για μια κοινωνία ίσης μεταχείρισης, ίσων δικαιωμάτων και ευκαιριών για όλους, στη Νέα Εθνική Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά 2021-2030, που σύντομα θα τεθούν σε δημόσια διαβούλευση, η πρόληψη και καταπολέμηση του αντιτσιγγανισμού και των διακρίσεων αποτελεί ξεχωριστό πυλώνα παρέμβασης. Προβλέπονται ειδικά θεματικά Μέτρα με στόχο την πρόληψη και καταπολέμηση του αντιτσιγγανισμού, των εγκλημάτων και της ρητορικής μίσους, του ρατσισμού και των πολλαπλών διαρθρωτικών συστημικών διακρίσεων σε βάρος των Ρομά. Επιπλέον, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε δράσεις με στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σε θέματα αποδοχής της διαφορετικότητας και της κουλτούρας των Ρομά, την ανάδειξη θετικών προτύπων καθώς και την προβολή της ιστορίας, της γλώσσας και του πολιτισμού των Ρομά.

Από το 2015 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κήρυξε την 2α Αυγούστου ως «Ευρωπαϊκή Ημέρα Μνήμης για το Ολοκαύτωμα των Ρομά» με σκοπό να τιμήσει τη μνήμη των 500.000 Ρομά, δηλαδή του ενός τετάρτου περίπου του συνολικού τότε πληθυσμού Ρομά, οι οποίοι αφανίστηκαν από τους Ναζί κατά τον Β΄ΠΠ στην κατεχόμενη Ευρώπη.