Επιστροφή στο πανεπιστήμιο μόνο για τα εργαστηριακά μαθήματα για το σύνολο σχεδόν των φοιτητών του ΑΠΘ και του ΠΑΜΑΚ, που ορίζουν το νέο πλαίσιο λειτουργίας τους, με εκπαίδευση των εργαζομένων στην καθαριότητα, θερμομέτρηση και παρουσιολόγιο, ως μέτρα προστασίας από την πανδημία. Οι πρυτάνεις των πανεπιστημίων κάνουν σημαντικά βήματα δημιουργίας ιδιότυπων μικρών τμημάτων, με στόχο να γνωρίσουν από κοντά οι πρωτοετείς φοιτητές την πανεπιστημιακή εκπαιδευτική διαδικασία.

Αλλαγές στην εκπαιδευτική διαδικασία

Σε μια νέα κανονικότητα προσαρμόζονται τα πανεπιστήμια, προχωρώντας σε αλλαγές της εκπαιδευτικής τους διαδικασίας με γνώμονα την διασφάλιση της υγείας των μελών τους, αλλά και την ομαλή διεξαγωγή των μαθημάτων, που στο μεγαλύτερο μέρος τους θα γίνουν εξ αποστάσεως. Τα δυο σημαντικά προβλήματα που αναδεικνύονται από την παρούσα, έκτακτη συνθήκη που δημιουργήθηκε εξαιτίας της πανδημίας COVID-19 είναι τα πολυπληθή τμήματα ανά μάθημα που εντοπίζεται στα περισσότερα πανεπιστήμια, καθώς και ο μεγάλος αριθμός εισακτέων φοιτητών και η συνταξιοδότηση σημαντικού αριθμού ακαδημαϊκών που αποτελούσε εδώ και χρόνια τη μεγαλύτερη πληγή της ανώτατης εκπαίδευσης, με την πανδημία να δίνει τη χαριστική βολή.

Η απόφαση του υπουργείου Παιδείας για μαθήματα στα αμφιθέατρα των πανεπιστημίων με όριο τους 50 φοιτητές ανά τμήμα, αποτελεί ένα μέτρο που ουσιαστικά δεν μπορεί να εφαρμοστεί, καθώς τα τμήματα στις περισσότερες περιπτώσεις ακόμα και αν διασπαστούν σε μικρότερα, και πάλι υπερβαίνουν τον επιτρεπόμενο αριθμό φοιτητών. Οι προσλήψεις 284 ακαδημαϊκών για το 2020-2021 στις οποίες προχώρησε το υπουργείο Παιδείας, δίνουν λύση στα τμήματα με μεγάλα κενά, αλλά δεν βοηθούν στην κατεύθυνση της ενίσχυσης των πανεπιστημίων και δημιουργίας μικρότερων τμημάτων, γεγονός που θα βοηθήσει στην επιστροφή των φοιτητών στη δια ζώσης εκπαίδευση. Από αυτές τις προσλήψεις, 28 θέσεις καταλαμβάνει το ΑΠΘ, 20 το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος και 4 στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.

Διδάσκοντες και καθαριότητα

Η Σύγκλητος του ΑΠΘ καθόρισε το πλαίσιο της νέας εκπαιδευτικής κανονικότητας, με τα μαθήματα να γίνονται εξ αποστάσεως, ζητώντας από την κυβέρνηση επιπλέον οικονομική ενίσχυση για την απασχόληση κυρίως εργαζομένων στην καθαριότητα, αλλά και την αναπλήρωση θέσεων καθηγητών που αποχώρησαν από το πανεπιστήμιο. Ο πρύτανης του ΑΠΘ Νίκος Παπαϊωάννου δηλώνει στη "ΜτΚ" πως "όλα είναι έτοιμα για την ακαδημαϊκή χρονιά" και αναφέρεται στις ελλείψεις που καταγράφει το πανεπιστήμιο σε διδακτικό προσωπικό. "Είναι προφανές ότι πάγιο αίτημα όλων των πανεπιστημίων και του ΑΠΘ ήταν ο μεγαλύτερος αριθμός διδασκόντων. Τα τελευταία χρόνια το πανεπιστήμιο έχει χάσει μεγάλο αριθμό μελών ΔΕΠ, αριθμός ο οποίος δεν έχει αναπληρωθεί. Φέτος, προκηρύχθηκαν από το υπουργείο Παιδείας θέσεις που σχετίζονται με τους αφυπηρετήσαντες , αυτούς που απεβίωσαν ή που αποχώρησαν από την ενεργό υπηρεσία για οποιοδήποτε λόγο. Ως προς αυτή την κατεύθυνση έχει δοθεί ένας σημαντικός αριθμός θέσεων, όμως είναι προφανές ότι δεν καλύπτει το πρόβλημα. Για το λόγο αυτό η Σύγκλητος βρίσκει πολύ θετική την πρόταση μόνο για αυτή την περίοδο, υποψήφιοι διδάκτορες ή μεταπτυχιακοί φοιτητές να βοηθήσουν στην εκπαιδευτική διαδικασία, γεγονός σημαντικό και για τους ίδιους που θα αποκτήσουν την εμπειρία και φυσικά θα υπάρχει και η οικονομική ενίσχυση για το έργο τους. Πρόκειται για διδάσκοντες που απαιτούνται λόγω της διαίρεσης των τμημάτων σε μικρότερα καθώς και για τις εργαστηριακές ασκήσεις".

Ο κ. Παπαϊωάννου αναφέρεται και στο θέμα της καθαριότητας αλλά και την πρωτοβουλία του πανεπιστημίου να εκπαιδεύσει το προσωπικό για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης. "Στο ζήτημα της καθαριότητας, έχει δοθεί από το υπουργείο η χρηματοδότηση για την αγορά υλικών που σχετίζονται με τις απολυμάνσεις, ωστόσο δεν είναι δυνατόν να έχουμε στη διάθεσή μας πρόσθετο προσωπικό καθαριότητας που ζητήσαμε και για το λόγο αυτό θα προσπαθήσουμε να λύσουμε το θέμα με εσωτερική προσπάθεια. Οι πρυτανικές αρχές του πανεπιστημίου έχουν αναλάβει από πολύ νωρίς τον σχεδιασμό, ζητώντας από όλα τα τμήματα τον προγραμματισμό των αιθουσών που θα χρησιμοποιηθούν προκειμένου να μπορέσουμε να αντεπεξέλθουν. Ήδη από όλες τις Κοσμητείες και από εκεί σε όλα τα τμήματα έχει δοθεί ο ικανός και αναγκαίος αριθμός απολυμαντικών μέσων και έχει αναδιανεμηθεί το προσωπικό των καθαριστριών και καθαριστών γι' αυτή την διαδικασία. Παράλληλα, οι συνάδελφοι της Υγειονομικής Επιτροπής Covid-19 του πανεπιστημίου και συγκεκριμένα ο Παθολόγος - Λοιμωξιολόγος, αναπληρωτής καθηγητής ΑΠΘ, κ. Συμεών Μεταλλίδης, προσφέρθηκε και προχώρησε στην εκπαίδευση των εργαζομένων στην καθαριότητα του πανεπιστημίου από ειδικό προσωπικό του ΑΧΕΠΑ".

Υβριδικό σύστημα εκπαίδευσης

Στον τρόπο που θα διεξαχθούν τα μαθήματα, ο πρύτανης του ΑΠΘ κάνει λόγο για "ένα υβριδικό σύστημα εκπαίδευσης" και εξηγεί τα βήματα που γίνονται για να ξαναζωντανέψει το πανεπιστήμιο, με την ασφαλή επιστροφή των φοιτητών σε αυτό. " Όλα τα εργαστηριακά και κλινικά μαθήματα γίνονται δια ζώσης σε μικρότερες ομάδες. Δηλαδή, οι ομάδες έχουν σπάσει σε μικρότερα τμήματα, έτσι ώστε να μπορεί να γίνει η εκπαίδευση και να τηρηθούν οι κανόνες προστασίας της υγείας. Στα θεωρητικά μαθήματα, σε όλα τα τμήματα του ΑΠΘ επειδή οι εγγεγραμμένοι σε κάθε εξάμηνο είναι πάνω από 50 γίνονται ηλεκτρονικά. Υπάρχουν όμως και τμήματα όπου οι διδάσκοντες το διαιρούν σε μικρότερες ομάδες φοιτητών του εξαμήνου και ανά διαστήματα γίνεται και μάθημα δια ζώσης με διαφορετική ομάδα κάθε φορά. Ακολουθούν δηλαδή ένα τυπικό υβριδικό σύστημα εκπαίδευσης. Είναι απόλυτα σύμφωνα με την ΚΥΑ που έχει υπογραφεί και έχει πάρει ΦΕΚ. Θεωρούμε ότι είναι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε και να έχουμε ένα έστω και μικρό, ζωντανό κομμάτι της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, όπως ορίζει η ακαδημαϊκή κοινότητα. Τα πράγματα αλλάζουν συνεχώς, ωστόσο πιστεύω και προσπαθούμε στο μέτρο του δυνατού να είμαστε πιο έτοιμοι για να τρέξει η εκπαιδευτική διαδικασία σωστά κάτω από τις συνθήκες. Από την άλλη πλευρά σημαντικό μερίδιο σε όλη αυτή την διαδικασία έχουν και οι φοιτητές και το διδακτικό και το λοιπό προσωπικό του πανεπιστημίου. Η κοινωνική ευθύνη αυτόματα γίνεται και ατομική προσφορά, όταν ο καθένας από εμάς προστατεύει τον εαυτό του και με αυτόν τον τρόπο προστατεύει και τους άλλους".

ΠΑΜΑΚ: Θερμομέτρηση και παρουσιολόγιο

"Η φετινή χρονιά και το χειμερινό εξάμηνο αρχίζουν κάτω από δύσκολες συνθήκες" δήλωσε ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Στέλιος Κατρανίδης, απευθυνόμενος στους πρωτοετείς φοιτητές στην εκδήλωση υποδοχής τους στο πανεπιστήμιο, που για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε ηλεκτρονικά. Ο κ. Κατρανίδης αναφέρθηκε και στις αποφάσεις της Συγκλήτου του πανεπιστημίου για εξ αποστάσεως μαθήματα στο σύνολο των τμημάτων, με εξαίρεση των Μουσικών Σπουδών, δηλώνοντας την προσπάθεια που γίνεται να πραγματοποιηθούν "φροντιστηριακά μαθήματα έτσι ώστε οι πρωτοετείς να μπορέσουν κάτω από αυτές, τις ελάχιστες συνθήκες, να δουν και να γνωρίσουν από κοντά το πανεπιστήμιο", υπογραμμίζοντας πόσο σημαντικό θα είναι για τους φοιτητές στο ξεκίνημα της νέας τους ζωής.

"Η Σύγκλητος του ΠΑΜΑΚ αποφάσισε ομόφωνα εκτιμώντας τις συνθήκες, οι οποίες συνεχίζουν να καθαρίζουν τη ζωή μας, τις συνθήκες της πανδημίας, για λόγους διαφύλαξης της υγείας των μελών της κοινότητας, η διδασκαλία να γίνει με την εξ αποστάσεως διαδικασία. Εξαίρεση για ειδικούς λίγους και λόγο ειδικού προγράμματος σπουδών αποτελεί το τμήμα Μουσικών Σπουδών και Τέχνης. Η Σύγκλητος έκανε μια ιδιαίτερη επισήμανση που αφορά τους πρωτοετείς όλων των τμημάτων, κάνοντας το καλύτερο δυνατό έτσι ώστε ένας συγκεκριμένος αριθμός φροντιστηριακών μαθημάτων να γίνονται δια ζώσης σε πολύ μικρές ομάδες. Η απόφαση αυτή στάλθηκε στο υπουργείο Παιδείας και περιμένουμε τη στήριξη και την αρωγή του τόσο σε ανθρώπινους πόρους, όσο και σε υλικούς προκειμένου να τρέξουν αυτά τα φροντιστηριακά μαθήματα και να μπορέσετε κάτω από αυτές τις συνθήκες να δείτε το πανεπιστήμιο μέσα από τους ανθρώπους του και να αποκτήσετε μια πρώτη, αλλά σημαντική επαφή με την δια ζώσης διδασκαλία" τόνισε ο κ. Κατρανίδης, απευθυνόμενος στους πρωτοετείς φοιτητές.

Το ΠΑΜΑΚ, με ανακοίνωσή του γνωστοποιεί τα επιπλέον μέτρα ασφάλειας που πήρε και περιλαμβάνουν το παρουσιολόγιο των φοιτητών και η θερμομέτρηση όλων των εισερχομένων στο Πανεπιστήμιο. Πιο συγκεκριμένα, όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση είναι υποχρεωτική η "τήρηση παρουσιολογίου φοιτητών, με την ευθύνη του διδάσκοντα, σε όλα τα μαθήματα που θα πραγματοποιούνται δια ζώσης. Επιπλέον, σας ενημερώνουμε ότι κρίνεται απαραίτητη η θερμομέτρηση όλων των εισερχομένων στο Πανεπιστήμιο -ακαδημαϊκού και διοικητικού προσωπικού, φοιτητών, συνεργατών, επισκεπτών- διαδικασία η οποία θα εκκινήσει στο αμέσως επόμενο διάστημα".

Χρηματοδότηση και Αξιολόγηση

Το υπουργείο Παιδείας έκανε πράξη την πρόθεση του για σύνδεση της χρηματοδότησης των πανεπιστημίων με βάση την αξιολόγησή τους, μια παράμετρο στην οποία πολλά και κυρίως περιφερειακά πανεπιστήμια της χώρας έβαλαν τους δικούς τους αστερίσκους, επισημαίνοντας τους πιθανούς κινδύνους και τα κριτήρια αυτής της αλλαγής. Με βάση την αλλαγή αυτή, φέτος το 100% και από το επόμενο έτος το 80% της τακτικής επιχορήγησης στα ΑΕΙ θα κατανέμεται βάσει αντικειμενικών, μετρήσιμων κριτηρίων, όπως ο συνολικός αριθμός των εγγεγραμμένων φοιτητών ανά πρόγραμμα σπουδών, το εκτιμώμενο ετήσιο κόστος σπουδών ανά φοιτητή για κάθε πρόγραμμα σπουδών, η διάρκεια των προγραμμάτων σπουδών, το μέγεθος και η γεωγραφική διασπορά του ιδρύματος, το μόνιμο και έκτακτο προσωπικό και άλλα. Το υπόλοιπο 20% της επιχορήγησης θα κατανέμεται με ποιοτικά κριτήρια, στη βάση αξόνων που τα ίδια τα Ιδρύματα επιλέγουν, π.χ. η ερευνητική δραστηριότητα, η εξωστρέφεια και η διεθνοποίηση, και η επίδοση των οποίων, στους άξονες αυτούς, θα αξιολογείται από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ). Η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως δήλωσε πως "μέχρι πέρυσι, η χρηματοδότηση των ΑΕΙ αποφασιζόταν από τον εκάστοτε υπουργό δίχως θεσμοθετημένα αντικειμενικά κριτήρια. Πλέον, με την καίρια συμβολή της ΕΘΑΑΕ την οποία ευχαριστούμε θερμά, εφαρμόζουμε συγκεκριμένα κριτήρια που διασφαλίζουν την αντικειμενικότητα στην κατανομή, ενώ πριμοδοτούν την ποιότητα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, την εξωστρέφεια, τις διεθνείς συνεργασίες, τις ανταλλαγές φοιτητών, την ερευνητική δραστηριότητα, διασφαλίζοντας πάντοτε την αυτονομία των Ιδρυμάτων στην επιλογή των κριτηρίων επί των οποίων θα αξιολογηθούν. Πρόθεσή μας είναι τα Ελληνικά Πανεπιστήμια να γίνουν ακόμη πιο ανταγωνιστικά και να κερδίσουν τη θέση που τους αξίζει στον παγκόσμιο ακαδημαϊκό χάρτη".

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 18 Οκτωβρίου 2020