Πριν από λίγα χρόνια, μου έλεγε ένας φίλος, παλιός λάτρης της ροκ μουσικής του ’60 και του ’70, ότι ο φοιτητής γιος του τον… προέτρεψε να ακούσει Doors και Rolling Stones! «Άκου και θα πάθεις» έλεγε ο νεανίας.

Ο φίλος μου τρελάθηκε. «Τι λες τώρα, μικρέ; Αυτή είναι η ΔΙΚΗ ΜΟΥ μουσική. Τα δικά μου χρόνια, οι δικές μου τρέλες»!

Θυμήθηκα τώρα αυτό το περιστατικό αλλά από την ανάποδη, βλέποντας ότι ο «τουιτεράς» Ντόναλντ Τραμπ τρολάρει τη 16χρονη σουηδή ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ.

Ψάχνοντας περισσότερα για την Γκρέτα, είδα ότι άλλαξε το βιογραφικό της στο Twitter, χρησιμοποιώντας την ειρωνική περιγραφή του Ντόναλντ Τραμπ για εκείνη. Διαβάζεις, λοιπόν, στο λογαριασμό της, στο μέρος του Twitter όπου ο χρήστης περιγράφει σε λίγες αράδες το προφίλ του, το εξής: «Ένα πολύ χαρούμενο νέο κορίτσι που κοιτάζει μπροστά σε ένα λαμπερό και υπέροχο μέλλον».

Τι ωραίο γήπεδο για μια αναμέτρηση των γενεών!

Στα χρόνια του νεαρού Τραμπ -διότι υπήρξε και τέτοιος προ αμνημονεύτων ετών- η νεανική εξέγερση δεν εκφραζόταν από τα social media αλλά από το σαρανταπεντάρι, δίσκο του βινυλίου όπου Ντίλαν μάγευε, φωνάζοντας ότι «Οι καιροί αλλάζουν» (The times they are a-changing).

Θα μπορούσε να του πει και η Γκρέτα του πλανητάρχη: «Τι λες τώρα γεράκο; Στο twitter; Αυτά είναι τα ΔΙΚΑ ΜΑΣ media!».

Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα είναι ίσως ένας από τους πιο κατάλληλους ανθρώπους που, μέσα από αυτά που λέει ή έστω υπαινίσσεται, μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε το «φαινόμενο Γκρέτα Τούνμπεργκ».

Όταν την υποδέχθηκε στην Ουάσινγκτον, πριν από λίγες μέρες, έσπευσε να επαινέσει τη νεαρή πασίγνωστη ακτιβίστρια υπέρ του περιβάλλοντος, χαρακτηρίζοντάς την «μία από τους μεγαλύτερους υπερασπιστές του πλανήτη μας».

«Κανείς δεν είναι πολύ μικρός, για να έχει έναν αντίκτυπο και να αλλάξει τον κόσμο, οπότε κάνε ό,τι μπορείς», απάντησε σαν «τρέιλερ» η Γκρέτα, φορώντας ένα σκούρο μπλε φούτερ. «Εσύ και εγώ είμαστε ομάδα», απάντησε ο Δημοκρατικός πρώην πρόεδρος στη νεαρή ακτιβίστρια, προτού οι δυο τους κάνουν τη γνωστή κίνηση, ακουμπώντας τις γροθιές τους.

Λίγο αργότερα ο πρώην πλανητάρχης έβαλε τα πράγματα στη θέση τους με μία σαφή και περιεκτική δήλωση: «Έχοντας επίγνωση ότι η γενιά της θα πληγεί περισσότερο από την κλιματική αλλαγή, δεν φοβάται να ζητήσει συγκεκριμένη δράση». Βλέπει κι αυτός το επερχόμενο και δραματικό στις διαστάσεις νέο «χάσμα γενεών»;

Από αυτήν την ξέφρενης δημοσιότητας εκστρατεία της 16χρονης Σουηδέζας, που γέννησε και κύματα αμφισβήτησης εναντίον της («είναι τεμπέλα», «ναρκισσεύεται με ύφος», «είναι δογματική με το περιβάλλον», «εξυπηρετεί συμφέροντα» κτλ.) δεν θα πρέπει να μας διαφεύγουν τρία πράγματα:

* Δεν φταίει η ίδια και η γενιά της για την επίσημη καταγραφή της πενταετίας 2015 - 2019 ως της θερμότερης εδώ και 100 χρόνια. Ούτε βέβαια για την ξηρασία στην Αφρική και αλλού που διογκώνουν τα μεταναστευτικά κύματα, για τα ακραία καιρικά φαινόμενα, για το λιώσιμο των πάγων, την άνοδο της στάθμης των θαλασσών, τις πλημμύρες…

* Η γενιά του Ντόναλντ Τραμπ αλλά των νεότερων ενήλικων ηγετών δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν έχει προειδοποιηθεί και γι’ αυτά που κάνει- να καταστρέφει τον πλανήτη- αλλά και γι’ αυτά που δεν κάνει, δηλαδή να αρνείται να κάνει μία σοβαρή προσπάθεια να αντιστρέψει τα πράγματα.

* Για πρώτη φορά ίσως σε τέτοια ένταση οι νέοι και κυρίως οι έφηβοι, με τεράστιες σε μέγεθος κινητοποιήσεις, θέτουν σε αμφισβήτηση το προαιώνιο σλόγκαν που κινεί εδώ και δεκαετίες τον παγκόσμιο προηγμένο καπιταλισμό, το «Ιt’s the economy, stupid!» (είναι η οικονομία, ηλίθιε!), με ένα πιο επίκαιρο πια και πιο αφοπλιστικό στην εξάπλωσή του: «It’s the planet, stupid!» (είναι ο πλανήτης, ηλίθιε!).

Περιμένοντας το επόμενο κύμα των διαμαρτυριών των παιδιών και των εγγονών μας, εμείς οι μεγαλύτεροι έχουμε πολλά να σκεφτούμε.

Τις δεκαετίες 1960 έως 1990, για παράδειγμα, όταν η βιομηχανική παραγωγή ήταν εδραιωμένη στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ και υπήρχαν αμύθητα για τα σημερινά δεδομένα φορολογικά έσοδα, ήταν ακόμα σχετικά εύκολο να κάνεις κοινωνική πολιτική. Με την παγκοσμιοποίηση, τη γενίκευση της αυτοματοποίησης και της τεχνολογικής ανεργίας -με τις δουλειές να χάνονται αφού τις καταργούν τα μηχανήματα και τα ρομπότ- το κεφάλαιο και η παραγωγή, υπακούοντας στο δολοφονικό ένστικτο της καπιταλιστικής επιβίωσης, έφυγαν κυρίως στην Ασία και εν πάση περιπτώσει οι πολυεθνικές εταιρείες κάνουν πια τα κέρδη τους εκτός Ευρώπης και ΗΠΑ. Είναι δύσκολο να τους φορολογήσεις, όποτε ο πολύς κόσμος ρωτάει τώρα: Ποιος θα πληρώσει για όλα αυτά τα κοινωνικά προγράμματα; Η πολύπαθη μεσαία τάξη αναγκαστικά; Σε αυτό το δίλημμα βρίσκεται, μαζί με τους φόβους από το προσφυγικό, η βαθύτερη αιτία για το Brexit.

Αυτή η κρίση θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα μια νέα τάξη. Οι νέοι που θα αποτελέσουν τις δημιουργικές και παραγωγικές τάξεις του 2030 αλλά και όσοι ανησυχούν για το κλίμα, την παρατεταμένη λιτότητα και τη διεύρυνση των ανισοτήτων, θα μιλήσουν ακόμα πιο δυναμικά φαίνεται.

Ό,τι συμβεί την πενταετία 2020-25 θα σφραγίζει την εικόνα του πλανήτη για τον επόμενο μισόν αιώνα.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 29 Σεπτεμβρίου 2019