ΑΠΟΨΕΙΣ

Είδαμε και πάθαμε πολλά από τους φανατισμούς στη διάρκεια του ελεύθερου εθνικού βίου, ακόμη πληρώνουμε την πιο πρόσφατη παράκρουση «μνημόνιο-αντιμνημόνιο» και τους ιδεολογικούς μαξιμαλισμούς της τελευταίας τριετίας. Λογικά θα έπρεπε να είχαμε μάθει ότι η ψύχραιμη ανάγνωση της παραμέτρων κάθε προβλήματος και της συγκυρίας, κατά την οποία πρέπει να επιλυθεί- θυμηθείτε το κυπριακό- επιτρέπει να βρεθεί η βέλτιστη απάντηση στο αίτημα των καιρών. 

Εύκολο; Όχι, ιδίως για μια χώρα με πολιτικό προσωπικό που -πλην εξαιρέσεων- μονίμως περνάει κάτω από τον πήχη των περιστάσεων και μια κοινωνία που έχει κάνει δεύτερη φύση το αγανακτείν, χωρίς να αναρωτιέται πόσο ευθύνεται η ίδια, ο κάθε πολίτης χωριστά για το ασυνάρτητο είδωλο, για το χειρότερο νεοελληνικό εαυτό μας που εμφανίζεται στον καθρέφτη της εκάστοτε κρίσης: τώρα καθρέφτης είναι το μακεδονικό, αύριο εικάζω κάτι άλλο.

«Ο κόσμος γύρω μας θα ήταν έρημος χωρίς τον κόσμο μέσα μας» έχει γράψει ο Γουάλας Στίβενς. Ποιος είναι ο δικός μας εσώτερος κόσμος; Ποια είναι η ελληνική ταυτότητα που την «υπερασπιστήκαμε» έναντι των «ξένων», σπάζοντας και καίγοντας (δυστυχώς και ανθρώπους) στα χρόνια της αντιμνημονιακής υστερίας; Ξέρουμε; Φοβάμαι πώς όχι.

Ο καναδός φιλόσοφος Τσαρλς Τέιλορ, από τα πιο σοφά πνεύματα της εποχής μας, υποστηρίζει ότι οι κοινωνίες δεν μπορούν να υπάρξουν χωρίς πατριωτισμό: για να είναι ελεύθερες, δημοκρατικές και έως ένα βαθμό εθελουσίας ισότητας, χρειάζονται ισχυρή ταύτιση από πλευράς των πολιτών τους. 

Για να λειτουργήσουν οι σύγχρονες δημοκρατίες χρειάζονται την κινητοποίηση και συμμετοχή των πολιτών, απαιτούν μια κοινή ταυτότητα και αυτή είναι η συμβολή του πατριωτισμού. Αλλά -προσοχή- όχι ο εθνικιστικός κλειστός πατριωτισμός «του αίματος», της ιστορικής τύφλωσης, των διακρίσεων και των αποκλεισμών, αλλά ο σύγχρονος «συνταγματικός πατριωτισμός» του πολίτη που είναι ανοιχτός σε αισθήματα οικουμενικής αλληλεγγύης.

Εθνική αυτογνωσία που δεν φοβάται τον Άλλο, τους άλλους.