Τον «κώδωνα» του κινδύνου «κρούει» ο δήμος Θεσσαλονίκης, μαζί με τον δήμο Αθηναίων και άλλου, προκειμένου να μην «εκτροχιαστεί» το πρόγραμμα στέγασης προσφύγων και μεταναστών «ΕΣΤΙΑ ΙΙ» που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αφορά το 2021.  

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του makthes.gr δήμοι της χώρας, μεταξύ των οποίων οι δήμοι Θεσσαλονίκης και Αθηνών, ετοιμάζουν επιστολή προς το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, ζητώντας τροποποιήσεις στο «ΕΣΤΙΑ ΙΙ», προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα εξώσεων μεταναστών και προσφύγων από σπίτια, καθώς επίσης και αχρείαστες χρεώσεις των δήμων και οργανισμών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.

Εξαιτίας της πανδημίας, του περιορισμού ευρωπαϊκού του προγράμματος με απόφαση της κυβέρνησης, δεδομένου του περιορισμένου αριθμού μετεγκαταστάσεων προσφύγων από την Ελλάδα σε άλλες χώρες της Ε.Ε., και δεδομένης της ανυπαρξίας σχεδίου ένταξης μέρους των προσφύγων στη ζωή της Ελλάδας, κάποιοι πρόσφυγες και μετανάστες αρνούνται να εγκαταλείψουν τα εκμισθωμένα σπίτια τους, παραμένοντας σε αυτά μετά τη λήξη του προγράμματος.  

Η απειλή που ανακύπτει  

Πρόκειται για ένα «μεγάλο πρόβλημα» το οποίο ανακύπτει, διότι ωφελούμενοι του προγράμματος «ΕΣΤΙΑ», ενώ πρέπει μετά τη λήξη της σύμβασης να ενταχθούν στο πρόγραμμα του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, «ΗΛΙΟΣ», όπου συμμετέχουν και οι ίδιοι στο κόστος διαβίωσης, δεν φεύγουν και ανακύπτει ένα σοβαρό ζήτημα ποιος θα πληρώνει τα νοίκια γιατί ο ιδιοκτήτης έχει νοικιάσει το σπίτι», επισημαίνει στο makthes.gr ο αντιδήμαρχος Επιχειρησιακού Σχεδιασμού, Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιώργος Αβαρλής. 

Μάλιστα «έγιναν κάποια εξώδικα τώρα, αλλά δεν νομίζω ότι θα φύγει κανένας εύκολα», από τα σπίτια, εκτιμά ο ίδιος. Στην επιστολή ο δήμος Θεσσαλονίκης θα εστιάσει στην επιλεξιμότητα δαπανών για θέσεις στέγασης των λεγόμενων «non-compliant» (σ.σ. μη συμμορφούμενων), διότι έχει παρατηρήσει, στη διάρκεια υλοποίησης του «ΕΣΤΙΑ», το φαινόμενο ένας μεγάλος αριθμός ωφελούμενων να διαμένει στα ενοικιαζόμενα διαμερίσματα μετά το πέρας της προβλεπόμενης παροχής στέγασης και των συνοδευτικών υπηρεσιών. Μάλιστα ο μέσος όρος αυτών των ανθρώπων αγγίζει το 30%, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις αυτή η τακτική φθάνει το 60%.  

Πριν την απόφαση της κυβέρνησης να αποκόψει την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες από το πρόγραμμα, οι φορείς υλοποίησης του προγράμματος προχωρούσαν σε εξώδικο και δικαστική απομάκρυνση των μη δικαιούχων από τα μισθωμένα διαμερίσματα μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ωστόσο σύμφωνα με τη νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση και τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας του προγράμματος, στο άρθρο 3.4, «εάν ο ωφελούμενος αρνείται να αποχωρήσει από τη μονάδα στέγασης κατά την καθορισμένη ημερομηνία, ο φορέας υλοποίησης και ο εκμισθωτής διατηρούν το δικαίωμα να λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, για την εκτέλεση της Απόφασης». Μάλιστα «με την παρέλευση 30 ημερών από την προθεσμία αποχώρησης (30 ημέρες μετά την επίδοση της απόφασης επί του αιτήματος ασύλου), το κόστος που απορρέει από την παράτυπη διαμονή στη μονάδα στέγασης καθίσταται μη επιλέξιμο για το Πρόγραμμα», αναφέρεται στο ίδιο άρθρο. Αυτή η πρόβλεψη θα μεταφέρει όλο το κόστος παραμονής των non compliant, δηλαδή μισθώματα, λογαριασμούς ΔΕΚΟ, κοινόχρηστα, στους δήμους και στους φορείς υλοποίησης, ακόμα και αν αυτοί έχουν ασκήσει όλα τα νόμιμα δικαιώματα.  

Επιπλέον η έξαρση της πανδημίας και το εξελισσόμενο lockdown μέχρι τις 7 Ιανουαρίου, έχει καταστήσει αδύνατη την εύρεση νέας στέγης για τους μη επιλέξιμους ωφελούμενους του προγράμματος, αυξάνοντας ακόμα περισσότερο τις μη επιλέξιμες θέσεις στέγασης, κάτι το οποίο θα επισημάνει ο δήμος στην επιστολή του. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση δεν έχει προβεί, ακόμα, σε παράταση της παραμονής αυτών στο πρόγραμμα, όπως έπραξε νωρίτερα μέσα στο 2020, με την ΚΥΑ 13348/2020, λόγω της εμφάνισης του νέου κορονοϊού, υπενθυμίζει ο δήμος στην επιστολή του.  

Οι προτεινόμενες αλλαγές  

Τούτων δοθέντων ο δήμος, με την επιστολή του μαζί με τους υπόλοιπους που θα συνυπογράψουν, παραθέτουν μία σειρά απολύτως απαραίτητων τροποποιήσεων, ειδικά για τους "non compliant":  

1) Επιμήκυνση του χρόνου λήψης όλων των μέτρων για την εκτέλεση της απόφασης επί του αιτήματος ασύλου τουλάχιστον κατά 60 ημέρες από την προθεσμία αποχώρησης,  

2) Διατήρηση της επιλεξιμότητας των δαπανών των "non-compliant" θέσεων, αρκεί ο φορέας να έχει προβεί στις απαραίτητες νομικές ενέργειες, με ανοχή ποσοστού 10% επί του συνόλου των θέσεων  

3) Πρόσθεση διάταξης ότι σε έκτακτες καταστάσεις, όπως στο lockdown, η επιλεξιμότητα παρατείνεται για όσο διαρκούν αυτές  

4) Πρόσθετη χρηματοδότηση για την κάλυψη των νομικών εξόδων ανερχόμενη σε ποσοστό επί του προγράμματος. Ειδικότερα οι δήμοι θα ζητήσουν από το υπουργείο να ορίσει ποιες νομικές ενέργειες κρίνονται απαραίτητες και σε τι χρόνους οφείλουν να κινηθούν.  

Παρά την παραπάνω κατάσταση, ο κ. Αβαρλής υποστηρίζει στο makthes.gr ότι «καταφέραμε με την πίεση που ασκήσαμε» στην κυβέρνηση να περιορίσει τις περικοπές στο ημερήσιο μοναδιαίο κόστος ανά μετανάστη. Έτσι, από τα 9,0 ευρώ κατέβηκε στα 8,2 ευρώ, μόνο για τον δήμο Θεσσαλονίκης, συνεχίζει ο αντιδήμαρχος.  

Συγκεκριμένα στον δήμο Θεσσαλονίκης, ο οποίος από το 2016 λειτουργεί το πρόγραμμα REACT στο πλαίσιο του «ΕΣΤΙΑ» μαζί με τους δήμους Θέρμης, Καλαμαριάς και Νεάπολης Συκεών, διαμένουν 539 δικαιούχοι. Εξ' αυτών οι 511 σε διαμερίσματα και οι 28 άτομα και οικογένειες ευπαθών ομάδων, όπως ΑμεΑ και μονογονεϊκές οικογένειες, στο φιλοξενείο της Τούμπας. Στους υπόλοιπους δήμους διαμένουν 382 δικαιούχοι, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σε όλη τη Μητροπολιτική Ενότητα Θεσσαλονίκης σε 921 δικαιούχους.  

Αίτημα για νέες θέσεις σε υπάρχοντα διαμερίσματα  

«Θα ζητήσουμε να δημιουργηθούν 56 νέες θέσεις σε υφιστάμενα διαμερίσματα», τα οποία λόγω του μεγάλου εμβαδού μπορούν να φιλοξενήσουν δύο οικογένειες, γνωστοποιεί στο makthes.gr ο ειδικός σύμβουλος του δημάρχου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνου Ζέρβα, Ανέστης Τελίδης.

«Με τη νέα πρόσκληση που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά, η Μ.Ε. Θεσσαλονίκης έλαβε ξεχωριστό ποσό από την υπόλοιπη κεντρική Μακεδονία» για το μοναδιαίο κόστος του κάθε δικαιούχου, την ώρα που στην κεντρική Μακεδονία αυτό μειώθηκε έτι περαιτέρω στα 7,2 ευρώ την ημέρα. «Μιλάμε για 356.000 ευρώ επιπλέον» που κατάφερε να λάβει ο δήμος Θεσσαλονίκης για το 2021, σε σχέση με την κεντρική Μακεδονία, προσθέτει ο κ. Τελίδης.

Υπενθυμίζει, δε, ότι το «ΕΣΤΙΑ» και συνεπώς το REACT, «δεν είναι απλά ένα πρόγραμμα φιλοξενίας» για αυτό και έχει υπερθεματιστεί η ανάγκη να διατηρηθούν τα ενταξιακά χαρακτηριστικά. Σε αυτό το πλαίσιο ο δήμος έχει ήδη πετύχει τη διατήρηση της χρηματοδότησης για να συνεχιστεί η συνεργασία με τη ΧΑΝΘ και τη ΜΚΟ Άρσις για τις ενταξιακές δράσεις που υλοποιούν.  

Μένει η συνεργασία δήμου-Υ.Α. του ΟΗΕ

Εξάλλου, ο κ. Αβαρλής υποστηρίζει ότι παρά τον «εξοβελισμό» της Υ.Α. του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ο δήμος συνεχίζει τη συνεργασία μαζί της, όπως τόνισε. Άλλωστε ο κ. Ζέρβας υπέγραψε στις 10 Δεκεμβρίου μνημόνιο συνεργασίας με αυτήν. «Παραμένει η συνεργασία στο επίπεδο της συμβουλευτικής βοήθειας, αλλά μειώνεται η παρουσία της Ύπατης Αρμοστείας, τουλάχιστον στη Θεσσαλονίκη. Είναι κυβερνητική απόφαση γιατί βγαίνει από τα προγράμματα ΕΣΤΙΑ και React για τους πρόσφυγες, αλλά παραμένει η παρουσία τους», αν και υποβαθμισμένη, εξηγεί ο κ. Αβαρλής.

Το μνημόνιο αφορά την παροχή βοήθειας στον δήμο Θεσσαλονίκης για τη διαχείριση των προσφυγικών ροών, ενώ η Υ.Α. θα συμμετέχει και στην επιτροπή που συνέστησε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, με τον τίτλο «Ομάδα Έργου Με Στόχο την Οργάνωση, Συντονισμό και Υλοποίηση Δράσεων για τη στήριξη και την κοινωνική ένταξη προσφύγων και μεταναστών», σημειώνει ο κ. Αβαρλής, ο οποίος έχει τοποθετηθεί επικεφαλής της επιτροπής.