Το στρατηγικό σχέδιο της κυβέρνησης για την ισχυρή ανάκαμψη και την ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων, αλλά και την αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας, παρουσίασε ο Υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας, μιλώντας στο συνέδριο της 22ης Prodexpo που διεξάγεται στις 25-26 Οκτωβρίου 2021 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας μπορεί να εξασφαλίσει σημαντικά, σταθερά και σε μακροχρόνια βάση έσοδα για το Ελληνικό Δημόσιο, να μειώσει το ύψος του χρέους και να συνεισφέρει – καθοριστικά – στην αναπτυξιακή δυναμική των τοπικών κοινωνιών και συνολικά της ελληνικής οικονομίας, συμβάλλοντας στον εκσυγχρονισμό των υποδομών και στην ενδυνάμωση της επενδυτικής ελκυστικότητας της Ελλάδας.

Ο κ. Σταϊκούρας ανακοίνωσε ότι εντός των προσεχών ημερών θα εγκριθεί από τη Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων σειρά έργων που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, όπως η κατασκευή νέων πτερύγων νοσοκομείων. Πρόκειται για έργα που θα προωθηθούν με το ΤΑΙΠΕΔ ταχύτατα, ύστερα από τη νομοθετική παρέμβαση για τις αρμοδιότητες του ΤΑΙΠΕΔ, ώστε να αναλαμβάνει, πέραν από ώριμα έργα, τη διαγωνιστική διαδικασία και την παρακολούθηση υλοποίησης.

Παράλληλα, σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας και την υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποίησεων, ο Υπουργός ανέφερε: «Προχωρήσαμε στην παραχώρηση της “Εγνατίας Οδού” με ικανοποιητικούς όρους, και ολοκληρώσαμε την παραχώρηση της μαρίνας Αλίμου και της μαρίνας Χίου. Ενώ δρομολογείται η αξιοποίηση των περιφερειακών λιμένων Αλεξανδρούπολης, Καβάλας, Ηγουμενίτσας και Ηρακλείου, η ολοκλήρωση του διαγωνισμού για την παραχώρηση της μαρίνας Καλαμαριάς, η εκκίνηση των διαδικασιών για την αξιοποίηση της μαρίνας Πύλου και Λευκίμμης Κέρκυρας, και η προετοιμασία του διαγωνισμού για την επανα-παραχώρηση της Αττικής Οδού. Τέλος είναι ώριμα – προς αξιοποίηση – ακίνητα διαπεριφερειακής εμβέλειας, όπως οι Γούρνες του Νομού Ηρακλείου».

Υπογράμμισε επίσης τη δρομολόγηση μεγάλων επενδύσεων, όπως εκείνης στο Ελληνικό και τη δημιουργία του Κυβερνητικού Πάρκου στις πρώην εγκαταστάσεις της ΠΥΡΚΑΛ στον Δήμο Δάφνης-Υμηττού. Πρόκειται για έργα με πολύ σημαντικό οικονομικό, αλλά και περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Ο Υπουργός Οικονομικών υπενθύμισε σειρά παρεμβάσεων της κυβέρνησης για την τόνωση και ανάπτυξη της ελληνικής αγοράς ακινήτων. Αναφέρθηκε, ενδεικτικά, στη μείωση του ΕΝΦΙΑ, στην αναστολή του ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα και στην αναστολή του φόρου υπεραξίας, στην έκπτωση φόρου για τις εργασίες ενεργειακής, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης υφιστάμενων κτιρίων, στο αφορολόγητο των 800.000 ευρώ για τις γονικές παροχές και δωρεές, στα φορολογικά κίνητρα για ξένους που θα επιλέξουν την Ελλάδα ως τόπο φορολογικής κατοικίας και θα επενδύσουν, μεταξύ άλλων, στην αγορά ακινήτων, στο θεσμικό πλαίσιο για τα Family Offices, στον εξορθολογισμό του τρόπου φορολόγησης των εταιρειών επενδύσεων, στις νέες αντικειμενικές αξίες που, όπως είπε ο κ. Σταϊκούρας, διόρθωσαν στρεβλώσεις και διευρύνουν τη φορολογητέα βάση, διευκολύνοντας τη δημιουργία πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου για την περαιτέρω μείωση της φορολογίας ακινήτων – ιδιαίτερα χαμηλής και μεσαίας αξίας –, στις ψηφιακές μεταβιβάσεις ακινήτων κ.ά.

Τέλος, ο κ. Σταϊκούρας σημείωσε ότι ετοιμάζεται, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, ένα ολιστικό στρατηγικό πλάνο καταγραφής και αποτίμησης της αξίας της δημόσιας ακίνητης περιουσίας, με στόχο την προστασία, τη διαχείριση και την επενδυτική αξιοποίησή της.

Τις τάσεις στην αγορά ακινήτων, τις κατηγορίες που προσελκύουν, το μεγαλύτερο ενδιαφέρον και τις αλλαγές που απαιτούνται στο θεσμικό πλαίσιο για να βελτιωθεί το επενδυτικό περιβάλλον, συζήτησαν στελέχη της αγοράς ακινήτων, σε εκδήλωση στο πλαίσιο του συνεδρίου ακινήτων της Prodexpo.

Ο Δημήτρης Ανδρίτσος, διευθύνων σύμβουλος της Cerved Property Services, υπογράμμισε ότι η αγορά ακολουθεί πλέον ανοδική πορεία. Στάθηκε ιδιαίτερα στην ανάγκη να ανοίξουν οι τράπεζες την κάνουλα του δανεισμού προς τις επιχειρήσεις, καθώς, όπως είπε, αυτή τη στιγμή μόνο το 17% των επιχειρήσεων έχει πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό.

Ο Φώτης Γιόφτσιος, διευθύνων σύμβουλος της Ten Brinke Hellas, σημείωσε ότι πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν «φούσκες», αλλά το ζητούμενο είναι να αξιοποιηθούν όλα τα εργαλεία για να ελεγχθεί η αγορά, με προσεκτική ανάγνωση των δεδομένων. Συμφώνησε ότι φτάσαμε στον τέλος της κρίσης στην αγορά και κινούμαστε πλέον ανοδικά, υπάρχει όμως πολύς δρόμος για να διανύσουμε.

Από την πλευρά του, ο Στέφανος Βλαστός, διευθύνων σύμβουλος, Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) χαρακτήρισε επιτακτική την ανάγκη να μειωθεί η γραφειοκρατία και η πολυνομία, χαρακτηρίζοντας ως μεγάλο ασθενή τη δικαιοσύνη. Έφερε μάλιστα ως παράδειγμα την υπόθεση ενός τουριστικού περιπτέρου, από το οποίο η ΕΤΑΔ προσπαθούσε επί 20 χρόνια να διώξει έναν απαράδεκτο μισθωτή. Προσέθεσε ότι παρατηρείται μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον για τις μαρίνες.

Ο Μάξιμος Καλατζής, Vice President & CFO, Makt εξέφρασε τον προβληματισμό του για όσα συμβαίνουν στην Κίνα και το πόσο αυτό θα επηρεάσει την ελληνική αγορά. Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη να υπάρξει διασπορά του ρίσκου μεταξύ όλων των εμπλεκομένων.

Ο Παναγιώτης Μερεκούλιας, διευθύνων σύμβουλος της VALUES, επισήμανε ότι θα πρέπει οι παράγοντες της αγοράς να περιορίσουν την υπερβολή και να κατευθύνουν τον κόσμο προς τις σωστές επιλογές. Στάθηκε στην ανάγκη να υπάρξουν τεκμηριωμένες μελέτες και πιστοποιήσεις για να θωρακιστεί ο κλάδος από τον κίνδυνο νέας φούσκας.

Για την επίδραση της πανδημίας στους ευέλικτους χώρους εργασίας έκανε λόγο ο Χρήστος Μισαηλίδης, διευθύνων σύμβουλος, IWG, ο οποίος υποστήριξε ότι υπάρχει παγκοσμίως η τάση των μεγάλων πολυεθνικών εταιριών προς μείωση κόστους γραφειακών αναγκών, διάθεση ευελιξίας και αναζήτηση της καλύτερης ισορροπίας ανάμεσα στην τηλεργασία από το σπίτι και στους ευέλικτους χώρους, προκειμένου να μην επηρεάζεται η παραγωγικότητα της κάθε εταιρίας. Χαρακτήρισε επίσης αναγκαία την αναβάθμιση των κτιρίων που στεγάζουν γραφεία.

O Γεώργιος Κορμάς, αν. γεν. διευθυντής επικεφαλής Group Real Estate Ομίλου Τράπεζας Πειραιώς & CEO Πειριαώς Real Estate, υποστήριξε ότι οι τράπεζες διδάχθηκαν από τα λάθη του παρελθόντος και δεν πρόκειται να τα επαναλάβουν. Τόνισε ότι υπάρχουν δύο πυλώνες ανάπτυξης, το digital και το green deal, προς τους οποίους θα κατευθυνθούν κατά βάση οι τραπεζικές χρηματοδοτήσεις.

Ο Γιάννης Ορφανός, διευθύνων εταίρος της Arbitrage RE, αναφέρθηκε στο πρόβλημα της ζήτησης για σύγχρονους γραφειακούς χώρους, εξηγώντας ότι δεν υπάρχουν ενοικιαστές και θα πρέπει να προσελκύσουμε μεγάλες επιχειρήσεις από το εξωτερικό. Στάθηκε, δε, στα προβλήματα που δημιουργούν σε επενδύσεις οι δασικοί χάρτες.

Αναφορικά με το κομμάτι της επένδυσης σε ακίνητα, ο Πάνος Παναγιωτίδης, γενικός διευθυντής Λειτουργικών Δραστηριοτήτων της DIMAND SA, χαρακτήρισε πρωταθλητή της επόμενης μέρας τον κλάδο της κατοικίας. Παράλληλα έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την έκρηξη των υλικών κατασκευής (άνω του 35%), εκτιμώντας ότι πολλά έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη μπορεί να σταματήσουν, ενώ άλλα ενδέχεται να μην ξεκινήσουν καν. «Πρόκειται για ωρολογιακή βόμβα για την αγορά ακινήτων» είπε χαρακτηριστικά.

Ο Γιάννης Παρασκευόπουλος, γενικός διευθυντής, Danos - BNP Paribas Real Estate σημείωσε ότι η αγορά χρειάζεται μεγάλα project που μπορούν να προσελκύσουν ξένο επενδυτικό ενδιαφέρον. Προσέθεσε ότι ο κλάδος της κατοικίας αποτελεί το επόμενο μεγάλο στοίχημα της ελληνικής κτηματαγοράς.

Η Δίκα Αγαπητίδου, γενική διευθύντρια της Αθηναϊκή Οικονομική - JLL, ανέδειξε τα προβλήματα που ταλανίζουν την αγορά, κάνοντας λόγο για τρεις πυλώνες. Τη διαφάνεια, από την οποία όμως, είπε, πάσχει ο τομέας ακινήτων, την έλλειψη φορολογικής σταθερότητας και τη γραφειοκρατία. Ειδικά για το τελευταίο υπογράμμισε πως αρκετές υπηρεσίες, όπως το Κτηματολόγιο και οι δήμοι, βρίσκονται σε φάση εξέλιξης και μπορεί να καθυστερήσουν μία συναλλαγή ακόμα και 6 μήνες. Τόνισε με νόημα ότι ως έναν βαθμό έχει ψηφιοποιηθεί η υπάρχουσα γραφειοκρατία.

Ο Τάσος Καζίνος, διευθύνων σύμβουλος της Trastor ΑΕΕΑΠ είπε πως μεγάλα funds βλέπουν την Ελλάδα ως επενδυτικό προορισμό και πρότεινε αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις ΑΕΕΑΠ.

Τέλος, η Σοφία Γρηγοριάδου, Managing Partner CPA Law, ανεξάρτητη Ελληνική δικηγορική εταιρεία, μέλος του διεθνούς νομικού και φορολογικού δικτύου της KPMG, ανέφερε σε τοποθέτηση της, ότι το κρίσιμο στοίχημα σήμερα είναι η υλοποίηση και εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στην πράξη, η σταθερότητα.

Χαρακτήρισε αναγκαία την ολοκλήρωση σημαντικών μεταρρυθμίσεων, όπως το κτηματολόγιο και οι δασικοί χάρτες, η επιτάχυνση της αδειοδότησης γενικά, όχι μόνο για τις μεγάλες στρατηγικές επενδύσεις, η άρση της ανασφάλειας ως προς την επιβολή ΦΠΑ στα ακίνητα και η ηλεκτρονική ταυτότητα ακινήτου. Προσέθεσε ότι χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο διαφάνειας και απλοποίησης των διαδικασιών το οποίο θα προσδώσει αξιοπιστία και σταθερότητα.