Του Δρ. Βενιαμίν Καρακωστάνογλου

Διεθνολόγου, Μόνιμου Λέκτορα Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Τομεάρχη Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας

Η αναθεωρητική και επεκτατική Τουρκία προσπαθεί να επενδύσει με «λογικά» και νομιμοφανή επιχειρήματα τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο κατά των νησιών μας και των Θαλάσσιων Ζωνών που δικαιούνται κατά το Δίκαιο της Θάλασσας.

Η Τουρκία προσπαθεί, μάταια βέβαια, επί πολλά χρόνια, να θέσει σε «πρωτοκαθεδρία» τα δικαιώματα κυριαρχίας των κρατών επί της ηπειρωτικής επικράτειας, όπως και το μέγεθός της, απέναντι στα, δήθεν, «υποδεέστερα» δικαιώματα των νησιωτικών εδαφών. Το ίδιο επιχειρεί και για τις Θαλάσσιες Ζώνες των νησιών, που, σε πλήρη αντίθεση με το Δίκαιο της Θάλασσας (άρθρο 121 §2 της Σύμβασης του 1982), τις περιορίζει σε 6 ναυτικά μίλια και αφαιρεί έτσι αυθαίρετα τις υπόλοιπες θαλάσσιες περιοχές που νόμιμα δικαιούνται (άλλα 6 ναυτικά μίλια Χωρικής Θάλασσας, 12 ναυτικά μίλια Συνορεύουσας Ζώνης, και 200 ναυτικά μίλια ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας).

Όμως, η κρατική κυριαρχία επί των ηπειρωτικών εδαφών είναι απόλυτα ισότιμη με την αντίστοιχη κυριαρχία επί των νησιωτικών εδαφών. Για παράδειγμα, η Κρήτη και η Ρόδος δεν παρέχουν στο κράτος μικρότερες δικαιοδοσίες κυριαρχίας (αποκλειστικής ιδιοκτησίας) από ό,τι η Μακεδονία, η Στερεά Ελλάδα ή άλλες περιοχές της χώρας. Ούτε η εγγύτητα των νησιών του ανατολικού Αιγαίου με την Μικρασιατική ακτή της Τουρκίας, διαφοροποιεί σε οτιδήποτε την ελληνική επικράτεια της Λέσβου, Χίου, Σάμου, κ.λπ.

Υπάρχουν χώρες αμιγώς νησιωτικές, ή μικτές, χωρίς την παραμικρή μείωση των δικαιωμάτων κυριαρχίας τους. Η Κύπρος, η Μάλτα, η Ταϊβάν, η Νέα Ζηλανδία, κ.λπ.

Ιδίως δε, στο πλαίσιο του Δικαίου της Θάλασσας, υπάρχει ρητή εξομοίωση των θαλάσσιων δικαιωμάτων (ζωνών) των νησιωτικών ακτών με τις ηπειρωτικές ακτές. Η εξαίρεση βράχων και βραχονησίδων που δεν μπορούν να στηρίξουν αυτόνομη οικονομική ζωή, ενισχύει τον κανόνα και αφορά μόνο την ΑΟΖ και Υφαλοκρηπίδα (αρθρο 121.3), ενώ και αυτές έχουν πλήρη Χωρική και Συνορεύουσα Ζώνη (12+12=24 ν. μίλια). Το κρίσιμο μέγεθος στο Δίκαιο της Θάλασσας είναι το μήκος των ακτών, δηλαδή το θαλάσσιο μέτωπο, είτε ηπειρωτικών είτε νησιωτικών ακτών και όχι ο εδαφικός όγκος, δηλαδή η έκταση των κρατών!

Η Τουρκία (ο ίδιος ο Ερντογάν μάλιστα) με την προβολή της περίπτωσης του Καστελλορίζου, προσπαθεί να εμφανισθεί ως θύμα και αδικούμενη(!) λόγω της μεγάλης εγγύτητας (2 ναυτικά μίλια περίπου) με την ηπειρωτική ακτή της Τουρκίας. Είτε, λοιπόν, διεκδικεί να αλλάξει η κυριαρχία στο Καστελλόριζο και να μεταφερθεί στην Τουρκία(!) ή να μην δικαιούται το σύμπλεγμα 13 νησιών του Καστελλορίζου θαλάσσιες ζώνες! Λησμονεί, εσκεμμένα βέβαια, ότι το σύμπλεγμα αυτών των νησιών με συναίνεση της Τουρκίας δόθηκε από την Τουρκία στην Ιταλία, το 1932, μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα (τμήμα των οποίων είναι), και στη συνέχεια, με τη Συνθήκη των Παρισίων (1947), παραχωρήθηκε από την Ιταλία στην Ελλάδα, ως μία εκ των νικητριών Δυνάμεων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (η Τουρκία ήταν «επιτήδειος» ουδέτερος τότε), και βέβαια λόγω του ελληνικού πληθυσμού τους και της ανέκαθεν ελληνικής ιστορίας τους!

Η Τουρκία αρνείται παρανόμως να αποδεχθεί ότι το Αιγαίο είναι Αρχιπέλαγος (το πρώτο που ονομάσθηκε έτσι και πάντα με ελληνικό πληθυσμό) και δεν υπάρχει άλλη γεωγραφική ιδιαιτερότητα. Πολλά νησιά, παγκοσμίως, βρίσκονται κοντά σε ξένες ακτές. Άρα, με την ίδια λογική και με βάση την ισότητα της κυριαρχίας επί ηπειρωτικών και νησιωτικών εδαφών, το λάθος θα μπορούσε να θεωρηθεί η εγγύτητα της (τουρκικής) ηπειρωτικής ακτής στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, από τη Σαμοθράκη μέχρι τη Ρόδο και το Καστελλόριζο!

Οι Τούρκοι ηγέτες ισχυρίζονται ψευδώς και παραπλανητικά ότι το Καστελλόριζο απέχει 500 ή 600 μίλια από την Αθήνα και αποκρύπτουν ότι απέχει μόνο 62 ναυτικά μίλια από την Ρόδο που είναι το πλησιέστερο σημείο της Ελληνικής επικράτειας (και όχι βέβαια η Αθήνα!).

Υπάρχουν νησιά, όπως τα δύο γαλλικά νησιά Σεν Πιέρ και Μικελόν, που βρίσκονται 2.200 ναυτικά μίλια μακριά από την μητροπολιτική Γαλλία και μόνο περί τα 20 ναυτικά μίλια από έναν Καναδικό κόλπο που τα περιβάλλει. Στα νησιά αυτά, με Απόφαση Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου χορηγήθηκε ΑΟΖ μήκους 200 ναυτικών μιλίων και πλάτους 10,5 ναυτικών μιλίων προς Νότον, και πλήρης Χωρική Θάλασσα προς την ακτή του Καναδά (Βόρεια και Δυτικά). Επίσης, τέσσερα νησιά της Ιταλίας, κοντύτερα στην Τυνησία, δεν εγκλωβίσθηκαν σε ξένη Θαλάσσια Ζώνη, η Ταϊβάν βρίσκεται πολύ κοντά στην Κίνα, κ.λπ. Πάντως, με βάση την γεωγραφική «λογική» της Τουρκίας, και η ανατολική Θράκη θα έπρεπε να ανήκει στην Ελλάδα (ή και στη Βουλγαρία) ως συνέχεια της δυτικής ή βόρειας Θράκης! Ο παραλογισμός είναι προφανής και θα ανέτρεπε σε παγκόσμια κλίμακα τα διεθνή σύνορα των κρατών! Το βέβαιο είναι ότι η Ελλάδα μπορεί να θεωρεί το Αιγαιακό Αρχιπέλαγος ως μία ισχυρή και προνομιακή συναφή περίσταση, ώστε εκεί να διασφαλισθεί η συνοχή του νησιωτικού συμπλέγματος με τις ηπειρωτικές ακτές της Ελλάδος και να μην παρεμβληθεί ξένη (τουρκική) περιοχή κυριαρχίας (Χωρικής Θάλασσας), ή κυριαρχικών δικαιωμάτων (Υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ). Αυτό πρέπει να εφαρμοσθεί ακόμη και αν δεν χαρακτηρισθούν τα ύδατα πέριξ των νησιών μας ως Αρχιπελαγικά (όπως θα συνέβαινε σε μία αμιγώς αρχιπελαγική χώρα), καθώς η Ελλάδα είναι μικτή αρχιπελαγική χώρα.

Για τους γελοίους τουρκικούς ισχυρισμούς ότι η Ελλάδα «έκλεψε» νησίδες και βραχονησίδες…

Ως προς τους γελοίους τουρκικούς ισχυρισμούς ότι η Ελλάδα «έκλεψε» νησίδες και βραχονησίδες από την Τουρκία, και άρα πρέπει να τις «επιστρέψει» ή να γίνει «αναδιανομή» τους, πρέπει να επισημανθούν τα εξής:

Τόσο η Συνθήκη της Λωζάννης (1923) όσο και η Συνθήκη των Παρισίων (1947), παραχωρούν στην Ελλάδα ονομαστικά τα μεγάλα και κατοικημένα νησιά, ενώ ταυτόχρονα αναφέρουν ότι, μαζί μ’ αυτά, παραχωρούνται και μεταβιβάζονται και οι γειτονικές ή παρακείμενες νησίδες και βραχονησίδες. Δεν τις ονοματίζουν ούτε αναφέρουν ως ποια απόσταση από τα μεγάλα νησιά. Αυτό οδηγεί σαφώς στην γενίκευση της παραχώρησης για όλες τις νησίδες-βραχονησίδες, ιδίως επειδή, στη Συνθήκη της Λωζάννης, η Τουρκία παραιτήθηκε ρητά από κάθε εδαφική απαίτησή της πέραν των 3 ναυτικών μιλίων από τις ακτές της Μικράς Ασίας (ή από νησιά της που βρίσκονται μέσα σ’ αυτό το όριο). Άρα συνάγεται ότι όλες αυτές οι νησίδες-βραχονησίδες ανήκουν στην Ελλάδα ως γειτονικές των μεγάλων νησιών (με εξαίρεση τα νησιά Ίμβρο-Τένεδο-Λαγούσες, στην είσοδο των Δαρδανελίων). Άλλωστε, ο ελληνικός στόλος το 1912 απελευθέρωσε όλα τα νησιά του Αρχιπελάγους (πλην των Δωδεκανήσων) και έκτοτε ούτε η Τουρκία (μέχρι τα Ίμια το 1996) αντέδρασε, και υπήρξαν ποικίλες διακατοχικές πράξεις από την Ελλάδα σ’ αυτές τις νησίδες-βραχονησίδες, που αποδεικνύουν ότι της ανήκουν. Το ίδιο είχε βεβαιώσει η Ιταλική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 1996, σχετικά με την κυριαρχία των Ιμίων, που τότε επιβεβαιώθηκε ως Ελληνική!

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 19.06.2022