Το «πράσινο φως» από τη Σύγκλητο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης περιμένουν τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών, Υγείας και Παιδείας και Θρησκευμάτων για τη δημιουργία Κέντρου Ημέρας για την πρόληψη και προαγωγή της ψυχικής υγείας φοιτητών του ακαδημαϊκού ιδρύματος. 

Στόχος του συγκεκριμένου κέντρου που προβλέπεται να λειτουργεί με τη συνεργασία των τμημάτων Ιατρικής και Ψυχολογίας του ΑΠΘ και χρηματοδοτείται με 200.000 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, είναι ο έγκαιρος εντοπισμός και η αντιμετώπιση των αναγκών και προβλημάτων ψυχικής υγείας των φοιτητών.

Στο πρόγραμμα χρηματοδότησης εντάχθηκαν πέντε πανεπιστήμια της χώρας: το ΕΚΠΑ, το ΠΑΔΑ, το ΑΠΘ, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Το ΕΚΠΑ και το ΠΑΔΑ γνωμοδότησαν θετικά και έχουν ήδη λάβει τη χρηματοδότηση. 

Όπως προβλέπει η σχετική ΚΥΑ που εκδόθηκε για το ΕΚΠΑ, το Κέντρο Ημέρας θα στελεχώνεται από διεπιστημονική ομάδα που θα περιλαμβάνει έναν επιστημονικά υπεύθυνο που δύναται να είναι εναλλακτικά ιατρός, ψυχολόγος κοινωνικός λειτουργός, κοινωνικός επιστήμονας ή νοσηλευτής χωρίς αμοιβή, έναν ψυχίατρο πλήρους απασχόλησης, έναν επισκέπτη υγείας πλήρους απασχόλησης, έναν ψυχολόγο πλήρους απασχόλησης και έναν κοινωνικό λειτουργό μερικής απασχόλησης. 

Η κάλυψη των θέσεων της διεπιστημονικής ομάδας πραγματοποιείται με υφιστάμενο προσωπικό, περιλαμβανομένων των μελών ΔΕΠ ή/και με τη σύναψη νέων συμβάσεων εργασίας κατά το σύστημα προσλήψεων στο δημόσιο τομέα.

«Στόχος να υπάρξει στοχευμένη δράση»

Πηγές του υπουργείου Υγείας σημειώνουν στη «ΜτΚ» πως επιθυμία της κυβέρνησης είναι να υπάρξει στοχευμένη δράση για την ψυχική υγεία φοιτητών. Με αυτό ως γνώμονα, το υπουργείο Υγείας κατάφερε να προχωρήσει σε σχετική νομοθετική ρύθμιση και να εξασφαλίσει χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης για τη δημιουργία μονάδων ψυχικής υγείας, τα λεγόμενα «Κέντρα Ημέρας Φοιτητών». 

Ωστόσο, λόγω του αυτοδιοίκητου των Πανεπιστημίων, για να ιδρυθούν αυτά τα κέντρα θα πρέπει να γνωμοδοτήσει θετικά η Σύγκλητος των Πανεπιστήμιων. 

Το ΑΠΘ δεν έχει φέρει ακόμα το θέμα στη Σύγκλητο και παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει ημερομηνία επίσημης λήξης των προθεσμιών, πηγές του υπουργείου Υγείας τονίζουν ότι ο κίνδυνος να χαθεί η χρηματοδότηση για τη δημιουργία του Κέντρου, είναι υπαρκτός. 

Σημειώνεται ότι οι υπάρχουσες δομές ψυχικής υγείας του ΑΠΘ καθότι δεν θεωρούνται μονάδες υγείας, δεν μπορούν να κάνουν κλινικό έργο, να συνταγογραφήσουν φάρμακα και να προχωρήσουν σε κλινική διάγνωση διότι δεν διαθέτουν τη σχετική άδεια. Τονίζεται επίσης ότι το ποσό των 200.000 ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι δεσμευμένο αποκλειστικά και μόνον για τη δημιουργία τέτοιων Κέντρων ψυχικής υγείας.

Κίνδυνος να χαθεί το πρόγραμμα

Δεδομένου ότι μέχρι στιγμής το ΑΠΘ δεν έχει απορροφήσει τα χρήματα που υπάρχουν στον συγκεκριμένο κωδικό από το Ταμείο Ανάκαμψης υπάρχει κίνδυνος, λόγω έλλειψης απορροφητικότητας, το ποσό αυτό να απορροφηθεί από κάποιο άλλο πανεπιστήμιο της χώρας, που επιθυμεί να δημιουργήσει αυτήν τη μονάδα, ώστε να μην χαθεί η χρηματοδότηση. 

Πληροφορίες αναφέρουν πως τα πανεπιστήμια Πελοποννήσου, το Ιόνιο και το Δημοκρίτειο έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον να λάβουν τη χρηματοδότηση σε περίπτωση που δεν αξιοποιηθεί από το ΑΠΘ. Σημειώνεται ότι το Αριστοτέλειο είχε στη διάθεση του έξι μήνες (η διάταξη ψηφίστηκε το 2020 και η ένταξη στο Ταμείο Ανάκαμψης έγινε στα μέσα Δεκεμβρίου) για να γνωμοδοτήσει, με τις επερχόμενες εθνικές εκλογές να του δίνουν μία περίοδο χάριτος, διότι όπως επισημαίνουν πηγές του υπουργείου Υγείας, σε διαφορετική περίπτωση από το Ταμείο Ανάκαμψης θα είχε ήδη ζητηθεί η αναθεώρηση των κωδικών, κάτι που έγινε με άλλα έργα που δεν απορροφήθηκαν. 

Tο ποσό των 200.000 ευρώ για τη δημιουργία και λειτουργία αυτής της μονάδας θα είναι για 18 μήνες από το Ταμείο Ανάκαμψης, στην πορεία θα χρηματοδοτείται μέσω του ΕΣΠΑ και στη συνέχεια θα απορροφηθεί στους προϋπολογισμούς του υπουργείου Παιδείας. 

Τονίζεται επίσης ότι το Ταμείο Ανάκαμψης ορίζει πως μέχρι τέλος του 2025 θα πρέπει να έχουν δημιουργηθεί τα έργα που προβλέφθηκαν, διαφορετικά τα χρήματα διατίθενται αλλού.

«Το Κέντρο θα δημιουργηθεί»

Ο Δημήτρης Κωβαίος, πρύτανης του ΑΠΘ που διατηρεί και τη θέση του αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας εξηγεί στη «ΜτΚ» ότι ο λόγος που δεν συζητήθηκε ακόμα το θέμα στη Σύγκλητο είναι πως πρέπει να υπάρχει συμμετοχή και συνεργασία και των δύο τμημάτων, Ψυχολογίας και Ιατρικής.

«Φυσικά και θα περάσει από τη Σύγκλητο, αρκεί όμως να υπάρξει συνεννόηση μεταξύ των δύο τμημάτων. Είναι ένα θέμα που προσωπικά το αντιμετωπίζω με πάρα πολύ μεγάλη σημασία και ενδιαφέρον και είμαι βέβαιος ότι θα περάσει από τη Σύγκλητο στην επόμενη συνεδρίασή της», τονίζει ο κ. Κωβαίος. Ο ίδιος εξηγεί πως δεν υπήρξε καμία καθυστέρηση για το συγκεκριμένο ζήτημα. 

«Η Ιατρική έφερε το θέμα στη Σύγκλητο πριν από 15 ημέρες, λίγο πριν ξεκινήσει η συνεδρίαση δίχως να προηγηθεί μία ενημέρωση για το τι κατατέθηκε. Προσωπική μου δέσμευση είναι ότι αυτό το κέντρο θα δημιουργηθεί, με τις καλύτερες προϋποθέσεις ώστε να εξυπηρετήσει με άριστο τρόπο τους χιλιάδες φοιτητές του ΑΠΘ. Καταβάλλεται προσπάθεια για να συζητηθεί το θέμα στην επόμενη Σύγκλητο που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη εβδομάδα», καταλήγει ο πρύτανης του ΑΠΘ.

«Ζωτικής σημασίας η δημιουργία του Κέντρου»

Ο Βασίλειος-Παντελεήμονας Μποζίκας, καθηγητής Ψυχιατρικής, διευθυντής Β’ Ψυχιατρικής Κλινικής του ΑΠΘ σημειώνει στη «ΜτΚ» πως «είναι πάρα πολύ σημαντικό να δημιουργηθεί αυτό το Κέντρο διότι το Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης ΑΠΘ. (ΚΕΣΥΨΥ), δεν διαθέτει ψυχιάτρους και δεν μπορούν οι υπάρχοντες ψυχολόγοι να καλύψουν τις ανάγκες τόσων χιλιάδων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών. Όλη η ψυχιατρική κοινότητα του πανεπιστημίου στηρίζει τη δημιουργία αυτού του νέου Κέντρου», υπογραμμίζει.

Από την πλευρά της η Άλτα Πανέρα, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια στο ΚΕΣΥΨΥ αναφέρει στη «ΜτΚ» πως έχει στείλει αρκετές αναπάντητες επιστολές προς τη διοίκηση του ΑΠΘ επισημαίνοντας το κενό που προκύπτει στην ψυχιατρική κάλυψη των περιστατικών που την έχουν ανάγκη. 

Εξηγεί ότι το σύστημα ψυχικής υγείας είναι πολύ επιβαρυμένο και «δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις ανάγκες του γενικότερου πληθυσμού, πόσο μάλλον του φοιτητικού πληθυσμού που λόγω ηλικίας αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις και πιέσεις, όπου υπάρχει μία κρισιμότητα στην ανάγκη άμεσης φροντίδας. Φοιτητές και φοιτήτριες οι οποίοι επείγει να αξιολογηθούν από ψυχίατρο, ώστε να αποσαφηνιστεί η διάγνωσή τους, να παρασχεθεί φαρμακευτική αγωγή και να αξιολογηθεί η επικινδυνότητα της κατάστασής τους για τον εαυτό τους ή τους γύρω τους, πλέον δεν μπορούν να καλυφθούν άμεσα και αποτελεσματικά. 

Και αυτό γιατί από την έναρξη της λειτουργίας του το 1999, το ΚΕΣΥΨΥ λειτουργούσε πάντα στο πλαίσιο συνεργασίας με κάποιο κέντρο ψυχικής υγιεινής ή, τα τελευταία χρόνια, με την Β’ Ψυχιατρική Κλινική. Όλα αυτά τα χρόνια, με μόνη εξαίρεση το παρών ακαδημαϊκό έτος, ερχόταν στον χώρο δύο φορές την εβδομάδα ειδικευόμενοι ψυχίατροι και αναλάμβαναν άμεσα και αποτελεσματικά τα περιστατικά που είχαν ανάγκη ψυχιατρικής φροντίδας, σε συνεργασία με τις ψυχολόγους του ΚΕΣΥΨΥ». 

Περιγράφει τέλος ότι η δημιουργία αυτού του Κέντρου θα καλύπτει δημόσια και δωρεάν όλες τις ψυχολογικές και ψυχιατρικές ανάγκες των φοιτητών, «έτσι δεν θα υπάρχει ο φόβος να μείνουν ακάλυπτοι όταν ολοκληρωθεί τον Νοέμβριο η χρηματοδότηση του ΚΕΣΥΨΥ από το ΕΣΠΑ, μέσω του προγράμματος ‘Κοινωνική μέριμνα φοιτητών του ΑΠΘ’».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 14.05.2023