Της Άννας Κοκκινίδου* 

H αλήθεια είναι ότι δεν περίμενα ποτέ ότι θα πρέπει να γράψω ένα τέτοιο κείμενο, για τον Πρόεδρό μας. Βρέχει, όσο ποτέ, στο Λουξεμβούργο, και η ζωή μου έχει αλλάξει, αλλά ο Πρόεδρος ΙΝΚ (όπως υπέγραφε με τα αρχικά του, παραπέμποντας και στην αγγλική λέξη για το μελάνι) είναι σημείο αναφοράς και καθοριστικός για πάντα.

Περίμενα πως θα τον αποχαιρετήσουμε στα βαθιά γεράματα και ότι θα μας χάριζε ενσταλλάγματα της σοφίας του, σα δροσερό κέρασμα του νου. Αν δεν τον γνωρίσατε, όπως εμείς, θα πρέπει να η φαντασία σας, πριν το αντίο, να αφεθεί σε μια γνωριμία.

Φανταστείτε έναν κύριο καλοντυμένο, με πολλές εφημερίδες, δίπλα σας στο αεροπλάνο. Με τσάντες ξέχειλες από έγγραφα. Ξαφνικά σκύβει και σκαλίζει ελληνικές λέξεις σε ένα μπλοκάκι, από τις άπειρες υπογραμμίσεις που έχει στις φυλλάδες. Φανταστείτε το γραφείο του, σαν τον τοίχο του Αντρέ Μπρετόν· ο τοίχος ενός πανεπιστήμονα, με μυαλό χιλιόστροφο.

Με ένα μυαλό που τον πήγε σε πανεπιστήμια πρώτης γραμμής, στα έδρανα, που τον εξύψωσε και τον πόνεσε. Ο τοίχος του, παλιοί και νέοι συνεργάτες, ζωντανοί και πεθαμένοι, μα πάντα ζωντανοί, τόμοι, σημειώσεις, χάρτες, δημοσιεύσεις- το αρχέτυπο του τοίχου στο γραφείο ενός λόγιου, και ταπ-ταπ τα πλήκτρα ασίγαστα.

Μια σοβαρή, σκυμμένη, λόγια παρουσία, ένας αναγεννησιακός νους. Συνεχώς παρών και όταν σήκωνε το κεφάλι από τα γραπτά, έβλεπες ένα βλέμμα πανέξυπνο, γρήγορο, να προσπαθεί να φτάσει τη σκέψη. Όλα γρήγορα. Μακριά το μυαλό μας από το ύστατο. Όχι ακόμη.

Σκεφτείτε έναν σκληρό και αγαπημένο προπονητή, έναν τύπο που σου ουρλιάζει να κάνεις κουπί και περιμένει και στη γραμμή της εκκίνησης, αλλά και στο τέρμα. Παντού. Και σε φωνάζει στο γραφείο του για συνεργασία και χαίρεσαι, από μέσα σου, γιατί θα απολαύσεις τους νευρώνες και τις λέξεις και τα χτυπήματα του νου, θα ξυπνήσει ο εγκέφαλος σου με φρέσκο οξυγόνο. Σκεφτείτε εκεί έναν άντρα σε ένα καφενείο, στο πολύσημο γραφείο του να ρουφάει τον ελληνικό καφέ, γεμάτο ιδέες, και μια αρχαιότατη γλώσσα, πολυστρωματική, και έναν ψηφιακό κόσμο.

Καλώς ήλθατε στον κόσμο του Προέδρου μας, που με αθλητικά παπούτσια και τα πόδια πάνω στο τραπέζι και με το όνειρο των Η.Π.Α. στο δισάκι του και με τα γυμνάσια των ακαδημαϊκών περασμένα, και με τα έδρανα γεμάτα, από τα έπη, ως τον Μεσαίωνα, από τη δημοτική και δημώδη στη λόγια, από την ξένη και τη δεύτερη στην πρώτη, η γλώσσα είναι η τέχνη του και δη η ελληνική.

Φιλόλογος και πρακτικός νους. Τι σπουδαία μοίρα!

Και σπέρνει παιδιά με μυαλό, και του φεύγουν τα παιδιά, όπως πρέπει σε κάθε σωστό πατέρα να πράξει, να τα κάνει ανεξάρτητα, να πάνε σε έδρανα, στο εξωτερικό, να πάρουν τη γλώσσα, την τέχνη, και το δράμα, εκεί που αγαπάνε. Λογικός μα και ονειροπόλος. Η τελευταία μας κουβέντα να μην ξεχάσω εδώ στο εξωτερικό, την ελληνική και την πατρίδα, να μην αλλοιωθώ. Ιούνης του 2021 και πάλι κάνουμε σχέδια.

Η ζωή του Προέδρου, ήταν μια ζωή με προβολή στο μέλλον, ένα όραμα, μυριάδες πράξεις, αλλά κυρίως ένα όνειρο. Και εμείς συνδιαμορφωθήκαμε μαζί του, υπό τη μπαγκέτα του, υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση, την πότε σκληρή την πότε τρυφερή, την κυρίως δίκαιη. Να διορθώνει τα γραπτά με το μολυβάκι και να είσαι από δίπλα και να μαθαίνεις σε κάθε γραμμή και μια ιστορία. Να σε εκτιμά κάποιος και να σου δίνει βήμα, κάποιος Μεγάλος, όχι για τίποτα άλλο, αλλά γιατί είναι συνεπής στη ζωή του.

Ένας Γιάννης που ήταν και Τζον, που του ανοίξανε όλες οι κυβερνήσεις και οι Υπουργοί την πόρτα, για να τον ακούσουν χαρισματικά να λέει ιστορίες και διαδρομές της γλώσσας, που κατοικούμε, της γλώσσας που ζούμε και να χτίζει κάθε μέρα, λέξεις, έννοιες, όνειρα που ονειρεύεται η αρχαία γλώσσα. Ονειρεύεται στη γλώσσα. Nα συμβουλεύει, να καθοδηγεί, να συντονίζει τα περί και υπέρ ελληνικής.

Και η γυναίκα του, και τα παιδιά του, και η εγγονή του, η προσωπική του μυθολογία, ανατρεπτική και πλήρης. Σαν Οδυσσέας στην Αμερική, έφερε εδώ την Πηνελόπη του, ήρθε αυτή εδώ και αυτός δεν γύρισε. Για να θεμελιώσει τη ζωή του στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, που το πίστεψε όσο τίποτα και κανένας άλλος. Και στα πέρατα της γης το ταξίδεψε, στην Ανατολή και τη Δύση, σαν μια μοναδική Κιβωτό αγάπης της γλώσσας. Και εμείς, με την κρυφή χαρά να μπαίνουμε στο σύμπαν και το γραφείο του, να βλέπουμε τον μαέστρο, να δημιουργεί, να σκέφτεται μαγικές οικονομικές ενέσεις τόνωσης, να σχολιάζει μέρες και έργα, να οραματίζεται, να συνομιλεί με πολιτικούς, με ομότιμους, επίτιμους, γνήσιους και δήθεν. Ο Τζον Καζάζης, ο ΙΝΚ, ο Ιωάννης Ν. Καζάζης, ο Γιαννάκης, χίλιοι Γιάννηδες σε έναν μόλις. Να υμνείς τη ζωή ενός ανθρώπου σαν και αυτόν.

Δάσκαλε, καθηγητή, μέντορα, μάγκα της λαχαναγοράς και θρέμμα από τα πριονίδια, με τις απώλειες, τα χορτάσματα και τα όλα σου, ένας εικονικός φιλόλογος και ένας Άνθρωπος των Γραμμάτων δίχως άλλο. Από κοντινή γειτονιά οι δυο μας -από όπου βγαίνεις ανθεκτικός-, χρόνια συνεργαστήκαμε, και σε μένα, όπως σε όλους και όλες μας, που γίναμε κοινωνοί, φίλοι και συμμετέχοντες στο σύμπαν του άφησε εντός μας, κάτι συγκλονιστικό, που καθορίζει την κοσμοθέαση και τη σκέψη μας.

Τώρα με τον θάνατό του αυτόν, το φευγιό-απάντηση-δήλωση-ύστατο σύμβολο, ο ΙΝΚ καθιερώθηκε ως ο άνθρωπος που έμεινε συνεπής στη ζωή του με τον θάνατό του. Που άφησε τη ζωή στη ζωή του και στο έργο του. Ήταν αληθινό παλικάρι κι είχε όλα τα χαρίσματα του παλικαριού. ΙΝΚ και καθόλου μονοσήμαντος για μας.

Σ’ ευχαριστούμε παλικάρι για τον δρόμο σου, και που μας έκανες συνοδοιπόρους, οι τριβές και οι εντάσεις δένουν τους κοντινούς. Και ξαπόστασε παλικάρι: δεν τελείωσε και δεν άρχισε. Απλά έγινε. Αντίο για τώρα, λοιπόν, και οι συνομιλίες χτίζουν φρονήματα και ανθρώπους και οι πράξεις φυτρώνουν σπόρους και ανθίζουμε. Δεν είναι τυπικό το αντίο μου/μας, ούτε βάσει βιογραφικού και εργογραφίας. Βασίζεται στη συνάντηση, στην εκτίμηση, στη βαθιά γνωριμία.

Και η ζωή προχωρά στο μέλλον, όπως έκανε πάντα ο Πρόεδρος: σε ένα μέλλον που δεν γνωρίζει τέλος, όταν χτίζεται πάνω σε μια ζωή γνώσης, αγάπης, σπουδής και ανθρωπισμού. Τακ-τακ, ασίγαστα τα πλήκτρα της ζωής μας.

* Η Άννα Κοκκινίδου είναι πρώην επιστημονική συνεργάτιδα του ΚΕΓ, μεταφράστρια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, νομικός

Ψήφισμα

του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών

(Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη)

του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών (Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης πληροφορήθηκε με βαθιά θλίψη τον θάνατο του Ιωάννη Ν. Καζάζη, Ομότιμου Καθηγητή της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Α.Π.Θ και Προέδρου του Δ.Σ. του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας.

Αγαπημένος μαθητής του Δ.Ν. Μαρωνίτη και του Δ.Ι. Γεωργακά, κατά ένα χρόνο μικρότερος συμφοιτητής του μακαρίτη Α.-Φ. Χριστίδη και συμφοιτητής του μακαρίτη Δ. Ι. Ιακώβ και του Γ. Κεχαγιόγλου, συνάδελφος πολλών από εμάς επί σειρά ετών στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ., ο εκλιπών ήταν ένας εξαίρετος επιστήμονας με βαθιά γνώση της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και γλώσσας. Στην τελευταία εικοσιπενταετία της ζωής του συνέδεσε την επιστημονική και εκπαιδευτική δραστηριότητά του με το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, του οποίου διετέλεσε Αντιπρόεδρος και Πρόεδρος. Από τις θέσεις αυτές εργάστηκε ακούραστα ως την τελευταία στιγμή για την υλοποίηση και διερεύνηση των στόχων του Κέντρου, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στη διάδοση της ελληνικής γλώσσας στο εξωτερικό, αλλά και στην ενίσχυση πολλών νεαρών ικανών φιλολόγων που έβρισκε πάντα τρόπους να τους κρατά στην φιλόξενη κυψέλη του Κέντρου.

Τιμώντας τον εκλεκτό και χαλκέντερο επιστήμονα και συνάδελφο, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφασίζει:

(α) να εκφράσει τα θερμά συλλυπητήρια του στην οικογένειά του και στους πολλούς συνεργάτες του στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας,

(β) να εκπροσωπηθεί στην κηδεία του και να καταθέσει στεφάνι στη σορό του,

(γ) να κοινοποιήσει ευρύτερα το ψήφισμα αυτό.

Θεσσαλονίκη, 13 Ιουλίου 2021

Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου

Γ.Μ. Παράσογλου, Ομότιμος Καθηγητής του Α.Π.Θ.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 18.07.2021