Πριν από δυόμιση χρόνια η Ροτόντα απέκτησε τη δική της μουσική δια χειρός Δημήτρη Μαραμή. Το Κέντρο Πολιτισμού Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ανέθεσε στον συνθέτη να «πλάσει» ένα καινούριο μουσικό έργο, το οποίο θα αξιοποιούσε όλες τις δυνατότητες του εμβληματικού αυτού μνημείου. Λόγω του μεγάλου θόλου της, η Ροτόντα εμφανίζει ένα ηχητικό «πρόβλημα», με έναν ιδιαίτερο αντίλαλο να ακολουθεί κάθε ήχο που απελευθερώνεται στο εσωτερικό της. 

Όπως εξηγεί η Άννα Μυκονίου, ο συνθέτης κατάφερε να μετατρέψει αυτή την ιδιαιτερότητα της Ροτόντας σε προτέρημα και έτσι γεννήθηκε το έργο «Η μουσικής της Ροτόντας». «Μέσα σε αυτή τη σύνθεση, ο κ. Μαραμής ενσωμάτωσε το ‘πρόβλημα’ του αντίλαλου και προσπάθησε να το μετατρέψει σε προτέρημα. Δημιούργησε ένα εντυπωσιακό έργο το οποίο παρουσιάστηκε τρεις φορές στη Ροτόντα και όποιος το παρακολούθησε καθηλώθηκε. 

Το έργο βασίζεται στις παύσεις που δημιουργούνται ανάμεσα στους ήχους ώστε να έχει έναν λιτό χαρακτήρα. Πρόκειται για μία βιωματική εμπειρία που ο καθένας απολαμβάνει στο εμβληματικό αυτό μνημείο της πόλης», λέει χαρακτηριστικά.

Με τη συναυλία να έχει παρουσιαστεί ήδη κάποιες φορές στη Ροτόντα, το Κέντρο Πολιτισμού της ΠΚΜ αποφάσισε να αναβιώσει το έργο, να το μαγνητοσκοπήσει και τελικά να προβληθεί από το κανάλι της ΕΡΤ. Στην τελευταία του μορφή, η οποία είναι και αυτή που θα παρακολουθήσει το κοινό, συμμετέχουν 16 φωνές με τέσσερα έγχορδα, ενώ καλεσμένη της διοργάνωσης είναι η σοπράνο Μυρτώ Παπαθανασίου, η οποία τραγούδησε για τη συναυλία μία άρια που έδεσε με τη «Μουσική της Ροτόντας».

Eπί σκηνής χωρίς… πρόβα

Αυτό που κρύβεται όμως πίσω από τη μαγνητοσκόπηση που θα παρακολουθήσουμε είναι κάτι μεγαλειώδες. Η τελευταία πρόβα των καλλιτεχνών μετατράπηκε σε… πρεμιέρα όταν παραμονή της βιντεοσκόπησης ανακοινώθηκε πως η Θεσσαλονίκη γίνεται «κόκκινη» και από την επομένη βρίσκεται σε επίπεδο αυξημένου κινδύνου. 

Η κ. Μυκονίου περιγράφει το μούδιασμα που κατέκλισε τις ψυχές των καλλιτεχνών και των διοργανωτών αλλά και την «πράξη αντίστασης» που οδήγησε σε ένα μοναδικό αποτέλεσμα: «Το μεσημέρι της Πέμπτης, 29 Οκτωβρίου, ξεκινήσαμε με όλους τους μουσικούς, τους χορωδούς και τους τεχνικούς να κάνουμε μία πρόβα στη Ροτόντα.

 Σκοπός μας ήταν να γίνει η συναυλία την επόμενη μέρα Παρασκευή, 30 Οκτωβρίου, όπου και θα τη μαγνητοσκοπούσαμε αποσπασματικά. Σε μία σύσκεψη που είχε προηγηθεί λέγαμε ότι δύο μέρες δεν αρκούν για να πραγματοποιηθεί το αποτέλεσμα που θέλουμε. Την Πέμπτη το απόγευμα, όσο εξελισσόταν η πρόβα, ανακοινώνεται ότι η Θεσσαλονίκη μπαίνει στο ‘κόκκινο’ επίπεδο και ως εκ τούτου δεν μπορούσαμε την επόμενη μέρα να έχουμε το μνημείο για τη βιντεοσκόπηση.

Συνολικά 30 άνθρωποι που ήμασταν εκεί παγώσαμε. Ανάμεσά μας ήταν και η Μυρτώ η οποία θα πρόβαρε την άριά της. Χωρίς να το πολυσκεφτώ είπα σε όλους τους συνεργάτες να προσπαθήσουμε να μαγνητοσκοπήσουμε τη συναυλία εκείνο το απόγευμα. Τα 30 ζευγάρια μάτια που με κοίταξαν, έδωσαν μία απίστευτη ενέργεια. Οι άνθρωποι αυτοί δούλευαν ήδη πολλές ώρες και παρόλα αυτά δε λογάριασαν την κούρασή τους. 

Εκείνο το βράδυ ένιωσα ότι η τέχνη έχει δύναμη και υποκλίθηκα στους ανθρώπους της τέχνης. Η βιντεοσκόπηση κράτησε πολλές ώρες και ήταν μία ατελείωτη βραδιά αλλά το αποτέλεσμα θα μας δικαιώσει. Μέσα σε δέκα λεπτά όλοι είχαν λύσει τα τεχνικά θέματά τους. Είχαν ειδοποιήσει τις οικογένειές τους να τους φέρουν ρούχα και ανταποκρίθηκαν σε αυτό το δύσκολο κάλεσμα χωρίς να παραπονεθεί ή να διστάσει κανένας. Ήταν τόσο συγκινητικό».

«Και η ορχήστρα συνέχιζε να παίζει»

Το ανθρώπινο δυναμικό πίσω από τη «Μουσική της Ροτόντας» αντέδρασε άμεσα στις εξελίξεις και λειτούργησε κυριολεκτικά σαν μία καλοκουρδισμένη ορχήστρα που συνέχιζε να παίζει παρόλο που έβλεπε το «πλοίο» του πολιτισμού να βρίσκεται και πάλι στην καρδιά της «καταιγίδας» του κορονοϊού. Όπως τονίζει η κ. Μυκονίου, αυτή τη συναυλία ήταν μία από τις πιο δυνατές στιγμές που έχει βιώσει: 

«Για εκείνους τους καλλιτέχνες αυτή η συναυλία ήταν ίσως το τελευταίο πράγμα που έκαναν χωρίς να ξέρουν πότε θα μπορέσουν να εργαστούν ξανά πάνω στην τέχνη τους. Αυτό τους φόρτισε με αδρεναλίνη, τους συγκίνησε και για αυτό το αποτέλεσμα είναι κάτι μοναδικό. Στα πέντε χρόνια ασχολίας μου με αυτό κομμάτι ήταν η πιο δυνατή στιγμή που έχω ζήσει».

Η «Μουσική της Ροτόντας» είναι μόνο μία από τις δράσεις που έχει συμπεριλάβει στον προγραμματισμό του το Κέντρο Πολιτισμού της ΠΚΜ, το οποίο κινείται διαδικτυακά, με ασφάλεια, χωρίς να στερεί από το κοινό την ψυχαγωγία του. Καταλήγοντας, η κ Μυκονίου σημειώνει πως η απόφαση να επαναφέρουν το έργο του κ. Μαραμή οφείλεται στη δυναμική αυτής της μοναδικής σύνθεσης:

«Μόλις ο περιφερειάρχης, κ. Τζιτζικώστας, ανακοίνωσε στις 17 Αυγούστου ότι αναστέλλονται όλες οι δράσεις από τους φορείς της Περιφέρειας, κάναμε μία συνάντηση και συναποφασίσαμε ότι θα κινηθούμε διαδικτυακά, με βιντεοσκοπημένες δράσεις ώστε να μη διακινδυνέψει το κοινό αλλά ούτε και να στερηθεί αυτό που λέγεται πολιτισμός. Αυτή θα είναι η συντροφιά μας αυτή την περίοδο. 

Οι διαδικτυακές μας δράσεις είναι μικρές συναυλίες -κοσμήματα και τεχνικά άρτιες. Η απόφαση να βιντεοσκοπηθεί και να προβληθεί ξανά μετά από δυόμιση χρόνια η ‘Mουσική της Ροτόντας’ ήταν ακριβώς στην ίδια φιλοσοφία με τις διαδικτυακές δράσεις του κέντρου. Είναι ένα φοβερά αξιόλογο έργο, έχει μία δική της δυναμική η οποία πολλαπλασιάζεται εντός του μνημείου και είναι κάτι βιωματικό. Αυτό προσπαθήσαμε να μεταφέρουμε τώρα και στο κοινό το οποίο τώρα θα είναι μεγαλύτερο από κάθε άλλη φορά. Ήταν η κατάλληλη στιγμή να γίνει, το έργο έχει ωριμάσει και είναι ένα δώρο στο κοινό που ήθελε να το παρακολουθήσει και δεν τα κατάφερε μέχρι σήμερα».

«H μουσική της Ροτόντας»

του Δημήτρη Μαραμή

Ανάθεση του Κέντρου Πολιτισμού Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας

Σολίστ: Μυρτώ Παπαθανασίου

Συμμετέχει η Μικτή χορωδία Θεσσαλονίκης

Διεύθυνση χορωδίας: Μαίρη Κωνσταντινίδου

Συμμετέχει Κουαρτέτο εγχόρδων

Κωνσταντίνος Παυλάκος (βιολί)

Δημοσθένης Φωτιάδης (βιόλα)

Μυρτώ Ταλακούδη (τσέλο)

Μιχάλης Σαπουντζής (κοντραμπάσο)

Σκηνοθετική επιμέλεια: Θανάσης Κολαλάς

Βιντεοσκόπηση: Στέργιος Φουρκιώτης

Ηχολήπτης: Κωνσταντίνος Πραβίτας

Σχεδιασμός φώτων: Θανάσης Κολαλάς

Φωτισμοί Train studio: Παναγιώτης Δόβας

Drone: Στέφανος Ματσουκαλίδης

Υπεύθυνη παραγωγής: Μαριάννα Αλεξανδρή

Παραγωγή-διοργάνωση: Κέντρο Πολιτισμού Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 8 Νοεμβρίου 2020