ΑΠΟΨΕΙΣ

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τους τελικούς απολογισμούς της πανδημίας σε απώλειες, κρούσματα, νοσηλείες κατά χώρα, καθώς φαίνεται ότι έχουμε ακόμα μπροστά μας δρόμο μακρύ. Όπως και κανείς δεν είναι σε θέση να εικάσει το οικονομικό αποτύπωμά της.

Πικρή πρώτη γεύση μόνον παίρνουμε από την εκτόξευση των τιμών της ενέργειας. Αλλά, όποιος και να είναι ο τελικός λογαριασμός, έχει μεγάλο ενδιαφέρον να σταθούμε στις σκανδιναβικές χώρες και, αν όχι να παραδειγματιστούμε, τουλάχιστον να μελετήσουμε τον τρόπο που λειτουργούν. Και να κοιτάξουμε με θάρρος στον καθρέφτη όλοι μας. Κυβέρνηση, αρμόδιες επιτροπές και πολίτες. Γιατί οι αριθμοί των θανάτων στην Ελλάδα, ιδιαίτερα τον τελευταίο μήνα, προκαλούν δέος. Και τρόμο. Και δεν ξεπερνιούνται με διοικητικές πράξεις και πρόστιμα, που πολλαπλασιάζουν την αντίδραση των αρνητών και αναγκάζουν τους εμβολιασμένους να υπερασπίζονται, εκόντες άκοντες, την υποχρεωτικότητα.

Η μελέτη που ανακοινώθηκε από το ΔΠΘ τις τελευταίες ημέρες καταγράφει φριχτή πρωτιά της Ελλάδας ανάμεσα σε όλες τις χώρες του δυτικού κόσμου. Οι θάνατοι ανά εκατομμύριο πληθυσμού από το Νοέμβριο του 2020 μέχρι τώρα, είναι στην Ελλάδα 1637. Ακολουθούν οι ΗΠΑ με 1632 και η Ιταλία με 1567. Στις τελευταίες θέσεις του καταλόγου 15 χωρών βρίσκονται η Νορβηγία με 140, η Φινλανδία με 170 και η Δανία με 364. Η Σουηδία αποτελεί από μόνη της μια ξεχωριστή μελέτη περίπτωσης, καθώς αρνήθηκε τις γενικευμένες απαγορεύσεις και είναι νωρίς να εξαχθεί οποιοδήποτε συμπέρασμα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των επιλογών της.

Η Δανία, ωστόσο, παγκοσμίως προβάλλεται ως υπόδειγμα χώρας -και σε αυτόν τον τομέα- καθώς ολοκλήρωσε πρόγραμμα εμβολιασμού που έφθασε στο 87% του πληθυσμού και έλεγξε την εξάπλωση, ακολουθώντας δύο φανερούς δρόμους. Συνεχής ιχνηλάτηση, με περίπτερα για δωρεάν τεστ σε κάθε γειτονιά και, αυτό για το οποίο έγινε ευρύτερα γνωστή, το "samfundssind", σε ελεύθερη μετάφραση, το «πνεύμα της Κοινότητας».

Από την πρώτη στιγμή, η Πρωθυπουργός της χώρας τόνισε την ηθική υποχρέωση του κάθε πολίτη απέναντι στον συνάνθρωπο και μέσω αυτής την ευθύνη απέναντι στην Κοινότητα. Όταν, πρώτη ανέστειλε τη χορήγηση του εμβολίου της AstraZeneca, εξαιτίας φόβων για πιθανές παρενέργειες, μίλησε με ειλικρίνεια, και γι’ αυτό δεν επηρεάστηκαν οι πολίτες και το εμβολιαστικό πρόγραμμα συνεχίστηκε κανονικά. Είναι ακριβώς αυτή η λεγόμενη «θεσμική εμπιστοσύνη», που αναδεικνύει τη χώρα πρωτοπόρα σε καινοτομίες εκπαίδευσης, συναινέσεις σε αστικές αναπλάσεις, άλματα στην παραγωγή εθνικού πλούτου.

Η καλλιέργεια πνεύματος κοινοτισμού.

Ακριβή στοιχεία, διαφάνεια, συμμετοχικές διαδικασίες, δημόσια συγγνώμη όπου γίνονται λάθη, προγραμματισμοί που τηρούνται με ευλάβεια αλλά και τολμηρές αλλαγές πορείας, όπου κρίνεται απαραίτητο. Αυτήν την κοινωνική και θεσμική εμπιστοσύνη εκτιμούν ως έναν από τους κρίσιμους παράγοντες επιτυχίας διαχείρισης, επιστήμονες που συνεχίζουν μεγάλη έρευνα σε έξι χώρες. Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στους «New York Times» και έκαναν τον γύρο του κόσμου, καθώς, οι ερευνητές, δεν δίστασαν να αναφερθούν και στην κρίση εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στην αυθαίρετη και χωρίς νομική θωράκιση απόφαση της Κυβέρνησης να θανατώσει δεκάδες εκατομμύρια μινκ, ύποπτα για διάδοση του ιού, ζήτημα για το οποίο αναγκάστηκε σε παραίτηση ο Υπουργός Γεωργίας. Την τελευταία εβδομάδα η χώρα καταγράφει ρεκόρ κρουσμάτων και οργανώνεται για την επίθεση των διαφοροποιημένων στελεχών του ιού. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πως θα τα αντιμετωπίσει. Προς το παρόν κρατάμε από τις πρωθυπουργικές δηλώσεις ότι «τα προηγούμενα κύματα έδειξαν ότι ο χρόνος είναι ο αποφασιστικός παράγοντας» και ότι «όλοι πρέπει να βάλουμε τα χέρια στο τιμόνι», αναφορικά με την αναγκαιότητα τρίτης δόσης.

...ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΤΙΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Και τώρα ας έρθουμε στα δικά μας. Είναι δυνατόν, με τέτοια δεδομένα που καταγράφουμε στην Ελλάδα, να αποκρύπτονται οι πραγματικές αιτίες της αποτυχίας διαχείρισης της πανδημίας; Είναι δυνατόν να γίνονται συνεντεύξεις τύπου Υπουργού και αρμόδιων επιτροπών και να αναφέρονται τα στεγνά στοιχεία των αριθμών ως απλές διαπιστώσεις με ταυτόχρονη απλή παράθεση των κατασταλτικών μέτρων; Εάν η κυβέρνηση κατέγραψε επιτυχία διαχείρισης στην πρώτη φάση της πανδημίας, οφειλόταν βεβαίως στον αυστηρό εγκλεισμό αλλά, καθόλου αμελητέο, και στο αίσθημα μιας κάποιας ευθύνης απέναντι στην Κοινότητα που εκπορευόταν από τον λόγο Τσιόδρα στην καθημερινή ενημέρωση. Έκτοτε, πομφόλυγες περί success story, αδικαιολόγητη χαλάρωση, έπαρση και μισές αλήθειες για τις αντοχές του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Απορώ, τι προσδοκίες μπορούμε να έχουμε για το «πνεύμα των Χριστουγέννων» των ελεύθερα κινούμενων εμβολιασμένων με τόσο πόνο δίπλα μας…

ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟ-ΔΙΟΙΚΗΣΗ

Το γεγονός ότι η Κυβέρνηση έχει την κεντρική ευθύνη της διαχείρισης της πανδημίας, δεν μειώνει την, εξίσου σημαντική ευθύνη, των τοπικών κοινωνιών και των εκπροσώπων τους. Τι συμβαίνει λοιπόν στον δικό μας βορρά και προβάλλει πρωταγωνιστής σε ανεμβολίαστους, σε κρούσματα και θανάτους; Δεν ισχύει η δικαιολογία του παρατεταμένου ψύχους και της πρώιμης συνεύρεσης σε κλειστούς χώρους. Τουλάχιστον αυτό δεν μπορεί να δικαιολογήσει τα μικρά ποσοστά εμβολιασμένων. Διαβάζουμε και όλοι μας αντιμετωπίζουμε τον πειρασμό να εικάσουμε τους λόγους. Άλλος μιλά για αντίδραση στην κυβέρνηση των Αθηνών, άλλος για μεγαλύτερο ποσοστό αγροτικού πληθυσμού (!), άλλος για ισχυρή επιρροή κομμάτων που υποστηρίζουν φανερά ή κρυφά το αντιεμβολιαστικό κίνημα, άλλος άλλα διχαστικά που προτιμώ να μην τα αναφέρω. Αυτή λοιπόν η πόλη με τα πολλά Πανεπιστήμια, τους διακεκριμένους ερευνητές και τον πληθωρισμό των διοικητικών Αρχών (Δήμαρχοι, Περιφερειάρχης, Υπουργός) δεν πρέπει κάπως να ασχοληθεί με τον δικό της καθρέφτη;

Οι Αρχές της εγγύτητας στον πολίτη, κοντολογίς η Αυτοδιοίκηση, εάν έχει κάποια ουσιώδη σημασία για την Δημοκρατία, είναι ακριβώς αυτή. Η υποχρέωσή της να αγωνίζεται για το «πνεύμα της Κοινότητας» που διδάσκουν, σε μεγάλη κλίμακα, χώρες όπως η Δανία. Εφόσον, δεν έχουν εκφραστεί δημόσιες αντιρρήσεις για τον εμβολιασμό από τους εκατοντάδες αιρετούς ανά τη βόρεια Επικράτεια, η πρώτιστη ευθύνη τους θα έπρεπε να είναι ο δημόσιος, κατά γειτονιά, κατά σύλλογο, κατά ενορία, διάλογος για τα πραγματικά εφιαλτικά στοιχεία της πανδημίας. Εκτός και εάν, άλλα δηλώνουν όταν συνοδεύουν τα υπουργικά «κλιμάκια» που επιθεωρούν την επαρχία και άλλα πρεσβεύουν ή φοβούνται να αντιμετωπίσουν. Σημασία δεν έχει να κερδίσουν οι εμβολιασμένοι τον πόλεμο με τους ανεμβολίαστους.

Σημασία έχει να κερδηθεί ο πόλεμος με τον ιό και να μην γίνει επιπλέον ένας αχρείαστος εμφύλιος.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 05.12.2021