Λίγες ημέρες μετά τον κυβερνητικό ανασχηματισμό, το τέλος των μνημονίων αλλά και τους αθροιστικά 100 και πλέον νεκρούς στην Αττική ( πυρκαγιές, ιός Δυτ. Νείλου), τα επιτόκια δανεισμού της χώρας βρίσκονται σε σημείο οριακά απαγορευτικό για οποιαδήποτε σκέψη ‘’ εξόδου’’ σε αυτές για άντληση κεφαλαίων. Συνεχόμενα black out βυθίζουν περιοχές στο σκοτάδι, περιοδικές διακοπές υδροδότησης, σκουπίδια απλωμένα μέσα σε αστικά και τουριστικά κέντρα, 35.000 παιδιά εκτός παιδικών σταθμών και ο κατάλογος αποτυχιών δεν έχει τέλος.

Η χώρα εξαντλημένη από την πολυετή κρίση δεν φαίνεται να μπορεί να ορθοποδήσει καθώς απουσιάζει κάθε προϋπόθεση ανάκαμψης.  Στα 9 χρόνια μνημονίων έγιναν αρκετά, όχι όμως όλα. Περιορίστηκαν τα δημοσιονομικά ελλείμματα με τρόπο όμως μη διατηρήσιμο καθώς αντί διαρθρωτικών αλλαγών επιλέχθηκε η φορολογική επιβάρυνση, η μείωση εισοδημάτων και εκμηδένιση δημοσίων επενδύσεων. Κάποιες λίγες μεταρρυθμίσεις που έλαβαν χώρα δεν μπορούν να δημιουργήσουν αντίρροπη δυναμική καθώς πολλές έμειναν ημιτελείς, υπονομεύθηκαν και κάποιες άλλες κεφαλαιώδους σημασίας δεν ξεκίνησαν ποτέ.

Το κράτος και η οικονομία μας παραμένουν εν πολλοίς στην προηγούμενη κατάσταση. Εσωστρεφής κορπορατισμός, υπαλληλία, εισαγωγές, κρατισμός, υπερφορολόγηση, πολιτικές διαμεσολαβήσεις, γραφειοκρατία κοκ. Τη στιγμή που πρέπει να μειωθεί το κράτος, να γίνουν ιδιωτικοποιήσεις, να απελευθερωθούν δημιουργικές δυνάμεις της αγοράς, να ανοίξουν τα κλειστά επαγγέλματα, να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός, απαιτείται κρατική παρέμβαση σε νέα πεδία. Ρυθμιστικές αρχές, αναδιάρθρωση του κοινωνικού κράτους, στόχευση, διοικητική μεταρρύθμιση κ.ο.κ.

Δεν αρκεί να λέμε πως 1.000.000 πολίτες πρέπει να αλλάξουν επάγγελμα στρεφόμενοι σε διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες ( ή σε άλλα που θα υποκαθιστούν τις εισαγωγές) αλλά να δούμε μια ποιο τρόπο μπορεί να υποβοηθηθεί αυτή η μετάβαση. Εδώ το κράτος έχει ρόλο. Φορολογία, κόστος ενέργειας, υποδομές, διασφάλιση κανόνων ανταγωνισμού – αυτά είναι υποθέσεις του κράτους. Αναστροφή της ανεστραμμένης πυραμίδας είναι ο στόχος.

Το κρίσιμο ερώτημα

Μπορεί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ να υλοποιήσει ένα τέτοιο σχέδιο αλλαγών και μεταρρυθμίσεων; Είναι ικανή να σχεδιάσει και να εφαρμόσει ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που θα δώσει προοπτική στη χώρα; Φαίνεται μήπως να ωριμάζει πολιτικά και προγραμματικά ώστε σε δεύτερο χρόνο  - διεκδικώντας μία νέα κυβερνητική τετραετία – να ασκήσει ανάλογες πολιτικές;

Η απάντηση είναι καταφανώς αρνητική. Οι ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ σίγουρα δεν μπορούν αλλά και δεν θέλουν. Δεν έχουν τον αξιακό πυρήνα να προωθήσουν τέτοιες δημοκρατικές εκσυγχρονιστικές και ως εκ τούτου προοδευτικές πολιτικές. Δεν αναζήτησαν ποτέ τις απαντήσεις, δεν προσπάθησαν, δε σχεδίασαν. Προχώρησαν μόνο με έναν άκρατο βολονταρισμό. Δεν έχουν και δεν είχαν ποτέ δομημένο προγραμματικό πλαίσιο ή έστω κάποιες βασικές προγραμματικές επεξεργασίες. Τα παραδείγματα που δομούν την σκέψη τους είναι κάποια κρατικιστικά μοντέλα προηγούμενων δεκαετιών που, δυστυχώς για αυτούς, είναι ασύμβατα με το διεθνές και ευρωπαϊκό πλαίσιο που κινείται η χώρα. Εάν μπορούσαν θα κρατικοποιούσαν, θα διόριζαν, θα έλεγχαν ασφυκτικά το τραπεζικό σύστημα, δικαιοσύνη, ΜΜΕ και αγορά. Το πιο σύγχρονο που μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να προσεγγίσει είναι μία πασοκικη διαχείριση δεκαετίας 80 και αυτή απογυμνωμένη από κάθε προωθητική τότε καινοτομία και εκσυγχρονισμό. Σα να διάλεξε επιμελώς και να υιοθέτησε όλες τις σκοτεινές πτυχές της Μεταπολίτευσης.

Η επόμενη μέρα

Η επόμενη μέρα θα είναι δύσκολη και το απαιτούμενο έργο τιτάνιο. Όσο περνάνε τα χρόνια, χάνεται εθνικό εισόδημα και ευκαιρίες ανάκαμψης. Η χώρα γερνά, οι νέοι μεταναστεύουν. Δεν είναι στασιμότητα – είναι υποχώρηση.  Το δυστύχημα είναι πως μαζί με ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για το κράτος και την οικονομία, σήμερα, πρέπει να σχεδιαστεί και να εφαρμοστεί μία κρατική πολιτική που θα απαντά στα απολύτως βασικά. Ασφάλεια, τροφή, στέγαση, εκπαίδευση, περίθαλψη.

Αυτά που το αντιμνημονιακό μπλοκ ψευδώς κατήγγειλε το 2010 σήμερα είναι πραγματικότητα. Τότε υπήρχε λίπος, υπήρχε μια κάποια διάθεση για αλλαγές, υπήρχε στο δημόσιο λόγο η έννοια της μεταρρύθμισης. Σήμερα όλοι εξουθενωμένοι δεν μπορούμε να δούμε την προοπτική.