Του Ιωάννη Δ. Κουκιάδη

Ομότιμου καθηγητή ΑΠΘ, πρώην μέλους δ.σ. του Τελλογλείου Ιδρύματος

Τις μεγάλες προσωπικότητες, απερχόμενες από τον κόσμο τούτο, δεν τις αποχαιρετάς. Προσπαθείς με διαρκείς αναφορές σ’ αυτές να διατηρήσεις συνεχή επικοινωνία. Ο Δημήτρης Παντερμαλής υπήρξε μία εμβληματική προσωπικότητα. Μας συνέδεε πολυετής φιλία, η δε συνύπαρξή μας στο δ.σ. του Τελογλείου Ιδρύματος μου έδωσε τη δυνατότητα για μία στενότερη οικειότητα με τα πολιτιστικά πράγματα. Οι εκμυστηρεύσεις του για τα προβλήματα που αντιμετώπιζε, αρχικά στην ανασκαφή του Δίον, και στη συνέχεια κατά την ανέγερση του Μουσείου της Ακροπόλεως, μου έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσω τη δυστοπία που χαρακτηρίζει τη δράση όσων προσφέρονται να δώσουν προτεραιότητα στην πραγμάτωση ενός δημοσίου σκοπού.

Ο Δημήτρης Παντερμαλής υπήρξε μία προσωπικότητα που θα αποτελεί σημείο αναφοράς στον Αρχαιολογικό χώρο και για τις μελλοντικές γενιές. Η αναφορά σε αυτόν δεν περιορίζεται μόνο στην αναγνώριση της μεγάλης επιτυχίας του, στην ανάδειξη του Δίον, που χάρις στις οργανωτικές του ικανότητες αποτέλεσε ορόσημο για τον Αρχαιολογικό χώρο της Βορείου Ελλάδος. Η πολυσχιδής προσωπικότητά του ως δασκάλου, ως ερευνητή, συνδυασμένη με τις μοναδικές οργανωτικές του ικανότητες, τον κατέστησαν αντιπροσωπευτικό δείγμα για τη διαχείριση κρίσιμων πολιτιστικών πραγμάτων, για τα οποία άλλοι ειδικότεροι μπορούν αποφανθούν πιο αναλυτικά. Θα ήθελα μόνο να προσθέσω ότι δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη η μεγάλη του επιτυχία ότι πέρασε στην όλη σύλληψη λειτουργίας του Μουσείου Ακροπόλεως το όραμά ότι ο πολιτισμός είναι τέχνη ζωής.

Εγώ θα περιοριστώ σε μία συγκεκριμένη πλευρά της δράσης του. Ο μεθοδικός τρόπος για να ξεπερνάει τις πολλαπλές γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, προκειμένου να επιτύχει την ολοκλήρωση του μεγάλου έργου, που ήταν το Μουσείο της Ακροπόλεως, και η αριστοτεχνική του διαχείριση στην άμβλυνση των εγγενών επιστημονικών αντιπαραθέσεων για τη τελική διαμόρφωση του όλου έργου, αποτελούν παράδειγμα για όσους αναλαμβάνουν θέση για την εκτέλεση παρομοίων έργων.

Όμως, το πιο κομβικό σημείο, που συνδέεται με την επιτυχημένη ολοκλήρωση του μουσείου της Ακροπόλεως, είναι ο κόλαφος που πέτυχε απέναντι στους μικρόψυχους που, κατά τα άλλα, πολλές φορές επιδιώκουν και κοινωνική αναγνώριση.

Αντιμετώπισε ορυμαγδό δικαστικών διαφορών, από αγωγές και προσφυγές ιδιωτών, που πολλές φορές μετέτρεψαν και τον ίδιον σε κατηγορούμενο. Η καρτερικότητα και η δεξιοτεχνία στην αντιμετώπιση αυτών των εμποδίων, αποτελεί βασικό αποτύπωμα της μεγάλης προσωπικότητάς του.

Νομίζω, ότι, κατά τη συγγραφή της ιστορίας του μουσείου της Ακροπόλεως, θα πρέπει να γίνεται πλήρης αναφορά στη διαρκή αυτή σύγκρουση του Δημήτρη Παντερμαλή με τα ιδιωτικά συμφέροντα και τις κοντόφθαλμες πολιτικές σκοπιμότητες. Αυτή θα είναι χρήσιμη και για παιδαγωγικούς λόγους ως μια παρακαταθήκη για την ανάγκη αναγνώρισης της υπεροχής του δημοσίου συμφέροντος.

Για τους λόγους αυτούς, αλλά και για ακόμα περισσότερους, που δεν μπορούν να αναφερθούν στο κείμενο λόγω οικονομίας, η μελλοντική αναφορά στο έργο και στην προσωπικότητα του Δημήτρη Παντερμαλή πρέπει να συνεχιστεί.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25.09.2022