Το βραβευμένο έργο «Τελευταία φορά» της Γεωργίας Βεληβασάκη, που συγκίνησε τους θεατές και απέσπασε εξαιρετικές κριτικές, κλείνει τον πρώτο κύκλο των παραστάσεών του στη Θεσσαλονίκη με μία μοναδική παράσταση στο Βασιλικό Θέατρο, την Τρίτη 12 Μαρτίου, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Αθυρίδη. «Τέσσερις εικόνες, εννέα προσωπογραφίες, έξι χαρακτήρες, τρεις ηθοποιοί, για ένα έργο όπου ο ρεαλισμός αγγίζει την αλληγορία, οι χαμένες λέξεις την ποίηση, το τραγικό την ουσία της ύπαρξης. Το ‘Τελευταία φορά’ είναι ένα καινούριο θεατρικό έργο και θα έλεγα πως σε κάθε παράσταση ανακαλύπτουμε κι εμείς οι ίδιοι νέες πτυχές του. Στο Βασιλικό Θέατρο θα πραγματοποιήσουμε μόλις την έβδομη παράστασή του. Έτσι, ακόμη για μας –και άρα για το κοινό– κάθε ‘τελευταία φορά’ είναι διαφορετική από την προηγούμενη», αναφέρει ο ίδιος. Το έργο, με αφορμή τη νόσο Αλτσχάιμερ, πραγματεύεται το ζήτημα της απώλειας της μνήμης, ενώ παίζουν σ’ αυτό οι Σπύρος Σαραφιανός, Βανέσσα Μπαρρέ και Δημήτρης Ελιάς.
Η σκηνογραφική παρουσία και εναλλαγή εννέα αυτοπροσωπογραφιών του ζωγράφου William Utermohlen, ο οποίος κατά τη διάρκεια της ασθένειάς του αποτύπωνε τον εαυτό του στον καμβά, δείχνοντας τη μεταβολή στον τρόπο που αντιλαμβανόταν ο ίδιος την εικόνα του στον καθρέφτη, λειτουργεί ως πρόληψη και ως μέσο έκφρασης της αγωνίας του ήρωα. «Ανέκαθεν το θέατρο ασχολείται με κοινωνικά ζητήματα. Δεν υπάρχει τέχνη χωρίς κοινωνικές προεκτάσεις από τη στιγμή που αντλεί από την κοινωνία των ανθρώπων και απευθύνεται σε αυτήν, άλλοτε, βέβαια, σε δεύτερο ή τρίτο πλάνο και άλλοτε ολοκάθαρα μπροστά μας, όπως συμβαίνει στο έργο της Γεωργίας Βεληβασάκη. Κι εδώ, αν θέλετε, ήταν η πρόκληση να προσεγγίσω ένα τέτοιο δύσκολο ζήτημα και να το παρουσιάσω επί σκηνής. Στη διαδικασία της σκηνοθεσίας, τόσο για μένα όσο και για τους ηθοποιούς, ήταν απαραίτητο να έρθουμε κοντά με πραγματικές περιπτώσεις και να αντλήσουμε από αυτές» επισημαίνει ο σκηνοθέτης.
Μνήμη, η βασική συνθήκη της ανθρωπινότητάς μας
Όσο για τη συγγραφέα του έργου, Γεωργία Βεληβασάκη, εκείνη εξηγεί πως καταθέτει μιαν αγωνία κι έναν προβληματισμό, που αφορά τη βασική συνθήκη της ανθρωπινότητάς μας, τη μνήμη. «Τι συμβαίνει όταν κανείς ξεχάσει όλα όσα είναι, όλα όσα έχει, τους οικείους του, τις συνήθειές του, τα όνειρά του; Τι απομένει; Και πόσο δύσκολη είναι, όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά και για το περιβάλλον του, μια τέτοια κατάσταση; Τι αλλάζει στις σχέσεις; Και, εντέλει, πού βρίσκεται το ουσιώδες, αν όχι στη μνήμη; Υπάρχει κάτι που στέκεται όταν όλα έχουν χαθεί; Τέτοια είναι τα ερωτήματα που τίθενται κι ακόμη κι άλλα… Δεν γνωρίζω αν εκπλήρωσα τον στόχο μου, αλλά για μένα τα βλέμματα των θεατών, καθώς έβγαιναν από την αίθουσα, έλεγαν πιο πολλά από τα λόγια που ακούς, συνήθως, μετά το τέλος μιας παράστασης», τονίζει.
Όπως ισχυρίζεται η κ. Βεληβασάκη οι «πάσχοντες» δεν είναι μόνο κάποιοι εκεί έξω, μακρινοί και ξένοι. «Είμαστε εμείς οι ίδιοι κάθε φορά που απωθούμε από τη μνήμη μας βιωμένες στιγμές και συνεχίζουμε να πορευόμαστε με μια χαρούμενη ψευδαίσθηση βεβαιότητας σαν ακροβάτες πάνω από χάσματα που δεν υποψιαζόμαστε. Στο έργο, ο λόγος ακολουθεί την καταβύθιση του ήρωα σ’ έναν κόσμο χωρίς λέξεις, πράγματα, πρόσωπα. Δεν είναι τυχαίο ότι πουθενά δεν αναφέρονται ονόματα, παρά μόνο αντωνυμίες ή ιδιότητες: Αυτός, Αυτή, ο Γιος, ο κ. Τάδε, ο Γιατρός, ο Γενικός. Στη θεατρική σκηνή δεν βλέπουμε την πραγματική ζωή. Βλέπουμε μια μεταφορά της, έναν μύθο. Το θέατρο είθισται να παρουσιάζει την ανθρώπινη κατάσταση, αλλά και κάτι ακόμη. Ο Αριστοτέλης όριζε το τραγικό ως ένταση ανάμεσα στο «δίκαιο» και το «φίλον». Εδώ καλούμαστε να αναρωτηθούμε ποια είναι η πηγή της αγάπης όταν όλα όσα κάποτε αγαπήσαμε έχουν χαθεί. Αν το «φίλον» δεν υπάρχει πια πόσο ‘δίκαιοι’ μπορούμε να είμαστε»;
Με δεδομένο ότι η παράσταση έχει ένα ιδανικό καστ κατά τη συγγραφέα και τον σκηνοθέτη αυτό που θα δούμε θα είναι ξεχωριστό. «Ο Σπύρος Σαραφιανός, ως Αυτός, σωματοποιεί την κατάσταση του ήρωα με αιμάτινο τρόπο, είναι συγκλονιστικός. Η Βανέσσα Μπαρρέ αποδίδει με ευαισθησία και βαθύτητα τις συναισθηματικές μεταπτώσεις και τη μεταλλαγή της Αυτής, καθώς αφήνεται στον, χωρίς τόπο και χρόνο, κόσμο του συζύγου της. Ο Δημήτρης Ελιάς υποδύεται τέσσερις διαφορετικούς χαρακτήρες και μάλιστα χωρίς «μάσκα», κάτι ιδιαίτερα δύσκολο, καθώς απαιτεί ταχεία εναλλαγή και εμβάπτιση του ηθοποιού στον κάθε ρόλο. Μπορώ να πω ότι αγάπησα το έργο μου μέσα από τις ερμηνείες των ηθοποιών» καταλήγει η Γεωργία Βεληβασάκη. Μετά την παράσταση θα ακολουθήσει συζήτηση με τους συντελεστές του έργου και την Πρόεδρο της Ομοσπονδίας Εταιρειών Αλτσχάιμερ Ελλάδος Δρ. Μάγδα Τσολάκη.
Η παράσταση παρουσιάζεται με τη συνδιοργάνωση του Κέντρου Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της 2ART, υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρίας Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών και με την υποστήριξη του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.
INFO
Βασιλικό Θέατρο – 12 Μαρτίου στις 8.30μμ