Νέους ισχυρούς πονοκεφάλους, αναστάτωση και… αρρυθμίες εν μέσω εκπτωτικής περιόδου που δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, έφεραν στον εμπορικό κόσμο της Θεσσαλονίκης τα μέτρα που προβλέπουν rapid test για την είσοδο των ανεμβολίαστων στα εμπορικά καταστήματα, θέτοντάς τους σε άτυπο lockdown. Αν και υπάρχει και η επιλογή των ηλεκτρονικών αγορών, ακόμα και αν τις επιλέξουν όσοι δεν έχουν σηκώσει… μανίκι, χαμένα θα είναι κυρίως τα μικρομάγαζα της γειτονιάς που δεν έχουν αναπτύξει ηλεκτρονικά καταστήματα.
Τα rapid test που θα υποχρεούνται να φέρουν όσοι ανεμβολίαστοι θέλουν να κάνουν τα ψώνια τους σε εμπορικά καταστήματα εκτιμάται πως λειτουργούν αποτρεπτικά για βόλτες στα μαγαζιά, προσγειώνοντας περαιτέρω τον τζίρο των καταστημάτων (20-30% κάτω εν μέσω εκπτώσεων) και την κίνηση στην αγορά της πόλης, που ούτως ή άλλως κινείται σε χαμηλές πτήσεις.
Υπό αυτό το πρίσμα, τον βηματισμό και τα πατήματά του παλεύει να βρει το λιανεμπόριο της Θεσσαλονίκης, μέσα σε ένα αβέβαιο πανδημικό περιβάλλον. Μετά από διαρκή πισωγυρίσματα, παλινωδίες, click away και click inside που ταλαιπώρησαν καταναλωτές και εμπόρους και αλλεπάλληλα άνοιξε - κλείσε, η αγορά της πόλης προσπαθεί να ξαναβρεί τον παλμό της, επιχειρώντας να μαζέψει τα συντρίμμια που άφησε και αφήνει η υγειονομική κρίση. Ο εμπορικός κόσμος ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί με την κατάστασή του να είναι κρίσιμη αλλά σταθερή ενώ το τελευταίο διάστημα αν και είχε αποκατασταθεί μία κάποια… κανονικότητα στη λειτουργία της αγοράς, αυτή απειλείται και πάλι να διασαλευτεί από τα μέτρα που αφορούν τους ανεμβολίαστους. Πολλές επιχειρήσεις του λιανεμπορίου κρέμονται από μία κλωστή, καλούμενες να ανταπεξέλθουν σε έναν σκληρό χειμώνα που θα παλέψουν για την επιβίωση.
Το ομιχλώδες τοπίο της επόμενης μέρας
Η επόμενη μέρα η οποία αναδύεται αργά θα είναι μία μέρα ριζικά διαφορετική σε σχέση με την προπανδημική εποχή. Σε αυτό το πλαίσιο, στο μεταπανδημικό τοπίο, ανακατατάξεις, αναδιαρθρώσεις, ζυμώσεις και σκληρά παζάρια βρίσκονται σε εξέλιξη στους κεντρικούς δρόμους και τις περιφερειακές αγορές της Θεσσαλονίκης μεταξύ ιδιοκτητών και ενοικιαστών για το ύψος των μισθωμάτων. H εικόνα αναμένεται να αρχίσει να ξεκαθαρίζει σταδιακά όσο πιο… βαθιά μπαίνουμε στο φθινόπωρο και μετέπειτα στον χειμώνα, καθώς τότε θα φανεί ποιοι θα αντέξουν, όταν θα αρχίζει να συρρικνώνεται και το οξυγόνο από τα μέτρα στήριξης. Η αγορά καλείται να σταθεί στα πόδια της, χωρίς κρατική αρωγή, αν και ο κορονοϊός, οι «εκπλήξεις» που μας επιφυλάσσει και οι μεταλλάξεις δεν αποκλείεται να καταστήσουν αναγκαία την εκ νέου βοήθεια από το κράτος για να αντέξουν οι επιχειρήσεις, εν μέσω μάλιστα σφοδρής ενεργειακής κρίσης.
Παράλληλα, ριζικές είναι οι αλλαγές που προκαλεί το ραγδαίως αναπτυσσόμενο ηλεκτρονικό εμπόριο, στην αγορά επαγγελματικών ακινήτων, απόρροια και της υγειονομικής κρίσης.
Η φυσική παρουσία στο κατάστημα περιορίζεται και οι καταναλωτές στρέφονται με ολοένα και μεγαλύτερη ζέση στις διαδικτυακές αγορές με την ζήτηση για γραφεία και επαγγελματικούς χώρους να περιορίζεται δραστικά ενώ το ενδιαφέρον για αποθηκευτικούς χώρους αναμένεται να... απογειωθεί. Ο COVID ανέτρεψε τα δεδομένα με την αγορά να καλείται να προσαρμοστεί ταχύτατα σε ένα διαφορετικό περιβάλλον ακολουθώντας τις νέες τάσεις.
Στο…ύψος τους οι τιμές
Πριν από 1,5 χρόνο φαινόταν αδιανόητο πως θα έφτανε η στιγμή που θα χανόταν η αξία των επαγγελματικών ακινήτων σε κεντρικούς δρόμους της Θεσσαλονίκης όπως η Τσιμισκή και η Μητροπόλεως. Ο κορονοϊός όμως ανέτρεψε και σε αυτό το πεδίο τις εύθραυστες ισορροπίες.
Στο νέο τοπίο που σχηματίζεται και αλλάζει τις σταθερές στην βασική οργανωτική δομή του λιανεμπορίου, οι καταναλωτές θα έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν από ποικιλία προϊόντων κάνοντας έρευνα αγοράς από την οθόνη του υπολογιστή τους, χωρίς να χρειαστεί καν να βγουν από το σπίτι. Η τεχνολογία τρέχει και όποιος δεν ακολουθήσει, θα αντιμετωπίσει τεράστιο πρόβλημα. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αν και σε σαφώς δυσμενέστερη θέση σε σχέση με τις μεγάλες εταιρείες, είναι αναγκαίο να αποκρυπτογραφήσουν τα νέα δεδομένα υπερπηδώντας τα εμπόδια που θα υψωθούν. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι επενδύσεις στους κλάδους των logistics (αποθήκες) αλλά και στην ανάπτυξη αξιόπιστων δικτύων διανομής των προϊόντων (μετά τις τεράστιες δυσλειτουργίες που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια του lockdown) θα ανθίσουν, ελέω των νέων συνθηκών.
Σε γενικές γραμμές, οι τιμές ενοικίων και πώλησης επαγγελματικών ακινήτων σε καμία περίπτωση δεν… γκρεμίστηκαν από την πανδημία με το εμπορικό τμήμα της Τσιμισκή να κρατάει τα σκήπτρα.
Αν και ο περίφημος «αέρας» εξαϋλώθηκε, οι τιμές δεν δείχνουν τάσεις υποχώρησης με τα στενά της Τσιμισκή όμως να υποφέρουν. Ο εμπορικότερος δρόμος της Θεσσαλονίκης, εδώ και χρόνια, και πριν την πανδημία, δεν ήταν η οδός που κάποτε ήταν με τα πολύ ακριβά καταστήματα και τα brand ποιότητας. Πλέον οι τζίροι και κατά συνέπεια τα κέρδη, για τα περισσότερα εμπορικά καταστήματα, προέρχεται από την ποσότητα η οποία προϋποθέτει οι καταναλωτές να έχουν την οικονομική επιφάνεια να ανταπεξέλθουν, κάτι που θα χρειαστεί χρόνια για να συμβεί...
Η υποτονική κίνηση της αγοράς, τα συσσωρευμένα χρέη, από τα αλλεπάλληλα lockdown ελέω της πανδημίας, οι υποχρεώσεις που προσωρινά πάγωσαν αλλά θα… τρέξουν από το 2022, συνθέτουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ με την αγορά να βράζει συνεχώς στο ζουμί της.
Οι θεσμικοί εκπρόσωποι του κλάδου έχουν ζητήσει μετ’ επιτάσεως το λιανεμπόριο να λάβει χρηματοδοτική στήριξη, ανάλογη με αυτή που έλαβαν εστίαση και τουρισμός, κάτι που δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα.
Την ίδια στιγμή, οι εκπτώσεις (καλοκαιρινές και ενδιάμεσες) αποδείχτηκαν σταγόνα στον ωκεανό με τους εμπόρους να εναποθέτουν τις ελπίδες τους για να πάρουν ανάσες, στις γιορτές και στις χειμερινές εκπτώσεις.
Επαγγελματίες του εμπορικού κόσμου, μιλώντας στη «ΜτΚ» επιχειρούν να ξεδιαλύνουν το ρευστό τοπίο, δίνοντας την δική τους εκδοχή για τις μελλοντικές προοπτικές της αγοράς
«Μας βάζουν σε άτυπο lockdown»
«Είμαστε αρνητικοί σε ό,τι γίνεται, δεν είναι δουλειά μας να ελέγχουμε τους πελάτες, αυτό είναι δουλειά του κράτους. Όσοι έρχονται στην αγορά έχουν μπει πρώτα σε μέσα μεταφοράς στα οποία δεν γίνονται έλεγχοι. Σε καταστήματα που δουλεύει ένας άνθρωπος τι να πρωτοπρολάβει να κάνει;» σημειώνει ο Κοσμάς Καλογιάννης, αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης. Παράλληλα, αναρωτιέται «γιατί εξαιρούνται τα σούπερ μάρκετ από τα νέα μέτρα».
«Με δεδομένο πως έχουμε και περίοδο εκπτώσεων, τα νέα μέτρα μας βάζουν σε άτυπο lockdown, λειτουργώντας αποτρεπτικά για ψώνια ενώ δεν λαμβάνεται κανένα μέτρο στήριξης για μας», προσθέτει.
«Τα κορονοχρέη που θα αρχίσουν να πληρώνονται από το 2022 μας προβληματίζουν, έχουμε ήδη ζητήσει να μετατεθεί η αποπληρωμή τους. Η έλλειψη ρευστότητας είναι επίσης ένας μεγάλος βραχνάς, από τις 820.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις, πρόσβαση σε δανεισμό από τις τράπεζες έχουν μόνο οι 30.000», αναφέρει.
Για τα ενοίκια, επισημαίνει πως παρατηρούνται ανοδικές τάσεις και θα είναι δύσκολο για πολλά καταστήματα να ανταπεξέλθουν.
«Τα δύο πόδια σε ένα παπούτσι με τα νέα μέτρα, οι πελάτες ανταποκρίνονται»
«Oι ενδιάμεσες εκπτώσεις δεν πήγαν καλά, κάποια στιγμή πρέπει να καταργηθούν, είναι πλέον απαρχαιωμένο μέτρο. Τα νέα μέτρα μας βάζουν τα δύο πόδια σε ένα παπούτσι, ήταν σοκ για μας αλλά ευτυχώς η μεγάλη πλειοψηφία των πελατών όταν τους ζητείται πιστοποιητικό και ταυτότητα τα επιδεικνύουν και μάλιστα πιστεύουν πως είναι ένα βήμα για να τελειώσουμε κάποια στιγμή με αυτή την ιστορία», σημειώνει ο Δημήτρης Μηλιάδης, πρόεδρος του εμπορικού συλλόγου Καλαμαριάς.
«Ο κόσμος είναι προβληματισμένος με όλα αυτά που ακούει, ψωνίζει αυτά που είναι αναγκαία, δεν θα πάρει καινούργιο πουκάμισο αν έχει ήδη δέκα στην ντουλάπα», προσθέτει.
Ο ζωτικής σημασίας κλάδος για μία εύρωστη οικονομία, αναζητά την έξοδο από το σκοτεινό… πανδημικό τούνελ μέσα σε ένα αντίξοο περιβάλλον.
Πώς ψωνίζουμε
Για τη λειτουργία των επιχειρήσεων λιανεμπορίου, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών κέντρων (mall) και των εκπτωτικών χωριών, καθώς και των καταστημάτων λιανικού εμπορίου που λειτουργούν με συμφωνίες συνεργασίας τύπου «κατάστημα εντός καταστήματος» (shops in a shop).
-Οι πελάτες εισέρχονται κατόπιν υποχρεωτικής επίδειξης κατά την είσοδο στο κατάστημα:
(α) πιστοποιητικού εμβολιασμού
(β) πιστοποιητικού νόσησης
(γ) βεβαίωσης αρνητικού διαγνωστικού ελέγχου για COVID-19 (PCR ή rapid test)
-Οι ανήλικοι ηλικίας 4 έως και 17 ετών δύνανται να προσκομίζουν, εναλλακτικά, δήλωση αρνητικού αυτοδιαγνωστικού ελέγχου (self-test).
«Tσιμπημένος» ο τζίρος τον Αύγουστο
Σε 2,72 δισ. ευρώ ανήλθε ο κύκλος εργασιών τον Αύγουστο εφέτος για τις επιχειρήσεις του τομέα λιανικού εμπορίου με υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών βιβλίων για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία σε μηνιαία βάση, σημειώνοντας αύξηση 14,4% σε σχέση με τον Αύγουστο 2020 που είχε διαμορφωθεί σε 2,38 δισ. ευρώ και μείωση 13,7% σε σχέση με τον Ιούλιο 2021 που είχε διαμορφωθεί σε 3,15 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, οι δραστηριότητες που παρουσίασαν τη μεγαλύτερη αύξηση στον τζίρο τους είναι:
Λιανικό εμπόριο καλλυντικών και ειδών καλλωπισμού σε ειδικευμένα καταστήματα (59,3%). Περιλαμβάνεται το λιανικό εμπόριο ειδών αρωματοποιίας, καλλυντικών και ειδών καλλωπισμού.
Λιανικό εμπόριο ρολογιών και κοσμημάτων σε ειδικευμένα καταστήματα (57,8%).
Στον αντίποδα, η δραστηριότητα Λιανικό εμπόριο κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων σε ειδικευμένα καταστήματα παρουσίασε μείωση 10,3%. Περιλαμβάνεται το λιανικό εμπόριο υφασμάτων, νήματος πλεκτικής, βασικών υλικών για την κατασκευή κιλιμιών, ταπήτων τοίχου ή κεντημάτων, κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και ψιλικών, όπως βελόνες, κλωστές ραπτικής (ραφοκλωστές) κ.λπ.
Ζωτικής σημασίας ο ψηφιακός μετασχηματισμός
Πριν από το τέλος του χρόνου, θα τρέξει το πρόγραμμα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων, το οποίο επιδοτεί κάθε μορφής ψηφιοποίηση στη λειτουργία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ώστε να βελτιώσουν τη λειτουργία τους και την ανταγωνιστικότητά τους ενσωματώνοντας νέες τεχνολογίες ηλεκτρονικών πληρωμών, εργασίας από απόσταση, ψηφιακού γραφείου (διαχείριση εγγράφων, έργων κ.λπ.), digital marketplace, κυβερνοασφάλειας κ.λπ. με κριτήρια διασποράς της ενίσχυσης και έμφαση στην κάλυψη και των μικρότερων επιχειρήσεων. Ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 375 εκατ. ευρώ. Οι επενδύσεις που κριθούν επιλέξιμες θα χρηματοδοτηθούν σε ποσοστό έως 100%.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 14 Νοεμβρίου 2021