Θα ζητήσει την εμπιστοσύνη των βουλευτών η κυβέρνηση, θα καταθέσει πρόταση μομφής η αντιπολίτευση, θα κυρωθεί η συμφωνία των Πρεσπών και θα πέσει η κυβέρνηση ή θα προκηρυχθούν εκλογές πριν να περάσει από τη Βουλή η συμφωνία;
Σε μία προσπάθεια να βοηθήσουμε τους αναγνώστες μας να ερμηνεύσουν τη στάση του εκάστοτε βουλευτή, μιλήσαμε με τον καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου και ευρωβουλευτή Κώστα Χρυσόγονο, και με την αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Λίνα Παπαδοπούλου.
Η πρώτη μας ερώτηση αφορά τον αριθμό των βουλευτών που χρειάζεται να υπερψηφίσουν την πρόταση εμπιστοσύνης, που πιθανόν να καταθέσει η κυβέρνηση.
Ο Κώστας Χρυσόγονος και η Λίνα Παπαδοπουλου επισημαίνουν ότι σύμφωνα με το άρθρο 84 παρ. 6 του συντάγματος, η πρόταση εμπιστοσύνης της κυβέρνησης γίνεται δεκτή εφόσον υπερψηφισθεί από την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών, η οποία όμως δεν επιτρέπεται να είναι κατώτερη από τα δύο πέμπτα του συνολικού αριθμού τους (δηλ. 120/300). Συνεπώς, εάν υποθέσουμε ότι θα ψηφίσουν υπέρ της κυβέρνησης οι 145 του ΣΥΡΙΖΑ και άλλοι 3 (π.χ. Παπακώστα, Παπαχριστόπουλος και Ζουράρις), αρκεί να απουσιάσουν από την αίθουσα ο κ. Καμμένος και οι υπόλοιποι βουλευτές των ΑΝΕΛ κατά τη στιγμή της ψηφοφορίας, ώστε να λάβει η κυβέρνηση την εμπιστοσύνη της Βουλής.
Αν καταθέσει η αντιπολίτευση πρόταση μομφής, πόσοι πρέπει να την ψηφίσουν, για να γίνει αποδεκτή;
Για την αποδοχή πρότασης δυσπιστίας (μομφής) η ίδια συνταγματική διάταξη απαιτεί την έγκρισή της από την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των βουλευτών (δηλ. 151/300). Όπως επισημαίνει ο Κ. Χρυσόγονος, κάτι τέτοιο φαίνεται πολύ δύσκολο να συμβεί, αφού στην πρόταση μομφής που είχε υποβάλει η ΝΔ τον Ιούνιο του 2018 το ΚΚΕ είχε απουσιάσει από την ψηφοφορία και πρόσφατα ο κ. Κουτσούμπας δήλωσε ότι είναι «γελοία» η υποβολή πρότασης μομφής λίγους μήνες πριν από τις εκλογές. Εάν, λοιπόν, θεωρηθεί δεδομένο ότι οι 145 του ΣΥΡΙΖΑ καταψηφίζουν και οι 15 του ΚΚΕ απουσιάζουν, η πρόταση μομφής απορρίπτεται ακόμη κι αν όλοι οι άλλοι (140) την υπερψηφίσουν.
Tα μειονεκτήματα της… μειοψηφίας
Η επόμενη εύλογη ερώτηση στους καθ’ ύλην αρμόδιους είναι πώς πέφτει μια κυβέρνηση.
Σύμφωνα με το άρθρο 38 παρ. 1 του συντάγματος, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας απαλλάσσει από τα καθήκοντά της την κυβέρνηση αν αυτή παραιτηθεί, καθώς και αν η Βουλή αποσύρει την εμπιστοσύνη της κατά τα άρθρο 84, δηλαδή απορριφθεί πρόταση εμπιστοσύνης ή γίνει δεκτή πρόταση μομφής (δυσπιστίας). Επομένως, αν δεν συμβεί τίποτα από αυτά, η κυβέρνηση παραμένει στην εξουσία έστω κι αν το κυβερνών κόμμα (δηλ. ο ΣΥΡΙΖΑ) διαθέτει λιγότερους από 151 βουλευτές.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Χρυσόγονο, μια τέτοια κυβέρνηση (εννοείται μετά την αποχώρηση των ΑΝΕΛ από το κυβερνητικό σχήμα) θα είναι κοινοβουλευτικά ανάπηρη ως προς το νομοθετικό της έργο, αφού θα εξαρτάται από τις ψήφους άλλων κομμάτων και/ή ανεξάρτητων βουλευτών, για να εγκρίνονται τα νομοσχέδιά της.
Ακόμη χειρότερο για αυτήν είναι ότι δεν μπορεί να μεταθέσει την ημερομηνία των ευρωεκλογών (26 Μαΐου) και αν εκεί ο ΣΥΡΙΖΑ πάρει ένα ποσοστό ψήφων στην τάξη μεγέθους που προβλέπουν οι πλείστες δημοσκοπήσεις, τότε όχι μόνο θα έχει χάσει το ηθικό δικαίωμα να κυβερνά, αλλά θα επιδεινωθούν ακόμη περισσότερο οι προοπτικές του για τις εθνικές εκλογές, λόγω του κλίματος ήττας το οποίο θα έχει δημιουργηθεί. «Λαμβάνοντας υπόψη όλες αυτές τις παραμέτρους, διαφαίνεται ως πιθανότερη εκδοχή η διεξαγωγή των εθνικών εκλογών το αργότερο μαζί με τις ευρωεκλογές, αφού θα έχουν ψηφισθεί και θα έχουν υλοποιηθεί, πέραν της συμφωνίας των Πρεσπών, διάφορες ψηφοθηρικές παροχές», καταλήγει ο Κ. Χρυσόγονος.
Όχι στις Πρέσπες, ναι στην κυβέρνηση
Πώς μπορεί (εάν μπορεί) κάποιος βουλευτής να καταψηφίσει τη συμφωνία των Πρεσπών, αλλά να διευκρινίσει ότι δεν ρίχνει την κυβέρνηση αν η δική του είναι η κρίσιμη ψήφος;
Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της απουσίας του στην ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, όπως αναφέρει ο Κ. Χρυσόγονος, ή και μέσω της υπερψήφισης της πρότασης εμπιστοσύνης.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13 Ιανουαρίου 2019