«Ξυλοκόπησε την πρώην σύζυγό του στην Πάτρα», «Στο αυτόφωρο 32χρονος που συνελήφθη για περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας στην Τούμπα», «συνελήφθη 51χρονος στην Κρήτη για τον ξυλοδαρμό της συζύγου του», είναι μόνον μερικά από τα περιστατικά ενδοοικογενειακή βίας που είδαν το φως της δημοσιότητας την τελευταία εβδομάδα. Σύμφωνα με την 3η Ετήσια Έκθεση για τη Βία κατά των Γυναικών της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής, Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, οι καταγγελίες για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας σχεδόν διπλασιάστηκαν μέσα σε έναν χρόνο, καταγράφοντας αύξηση που αγγίζει το 73%. Από τα στοιχεία της έκθεσης προκύπτει ότι το 2020 ο αριθμός των γυναικών που κατήγγειλαν στην αστυνομία ότι ήταν θύματα ενδοοικογενειακής βίας ανερχόταν σε 4.264, ενώ το 2021 ο αριθμός ανήλθε σε 7.375.

Στο πλαίσιο των δράσεων που έχει αναλάβει η ελληνική πολιτεία για την πρόληψη και αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής και της έμφυλης βίας, άμεσα θα ξεκινήσει η πιλοτική λειτουργία του Panic Button σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα. 

Πρόκειται για ένα κουμπί άμεσης ανάγκης το οποίο εγκαθιστούν οι γυναίκες στο κινητό τους κατεβάζοντας μία εφαρμογή που θα είναι κρυπτογραφημένη για λόγους ασφαλείας και δεν θα αναφέρει κάτω από το εικονίδιο τις λέξεις panic button, ενώ θα είναι συνδεδεμένη με τον αριθμό της Ελληνικής Αστυνομίας, το 100.

«Ασπίδα» στη βία

Το κουμπί άμεσης ανάγκης που αποτελεί έναν σιωπηλό συναγερμό, θα έχουν γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας που έχουν απευθυνθεί στα Αστυνομικά Τμήματα και στα Συμβουλευτικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων. Οι αστυνομικοί και το προσωπικό των Συμβουλευτικών Κέντρων θα ενημερώνουν τις γυναίκες που έχουν βιώσει περιστατικό βίας ότι μπορούν να έχουν στο κινητό τους το panic button και να το πατήσουν σε περίπτωση που νιώσουν ότι κινδυνεύει η ζωή τους. 

Η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Μαρία Συρεγγέλα περιγράφει στη «ΜτΚ» πως στόχος της κυβέρνησης είναι σε δεύτερη φάση η εφαρμογή να είναι διαθέσιμη σε όλη τη χώρα και να έχουν πρόσβαση σε αυτή κι άλλες γυναίκες και πολίτες, ιδιαίτερα οι πλέον ευάλωτοι, ενώ όπως λέει «θέλουμε να αξιοποιήσουμε το panic button και σε άλλες μορφές βίας».

Πώς θα λειτουργεί

Μόλις μία γυναίκα πατήσει το panic button, θα ενημερώνεται αμέσως η αστυνομία. Οι αστυνομικοί θα εντοπίζουν το στίγμα και θα σπεύδουν για την ασφαλή απομάκρυνσή της από το κακοποιητικό περιβάλλον. 

«Είναι απλό στη χρήση του και ο κακοποιητής δεν θα αντιλαμβάνεται πως η γυναίκα ειδοποίησε την αστυνομία, όπως γινόταν παλαιότερα όταν μία γυναίκα προσπαθούσε να καλέσει στο 100 και ο κακοποιητής της έπαιρνε το τηλέφωνο», περιγράφει η κ. Συρεγγέλα. Αναφέρει ότι το panic button εφαρμόζεται ήδη σε πολλές χώρες, από τη Βοσνία και την Τουρκία μέχρι την Ινδία, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ. 

«Θεωρείται εξαιρετικά επιτυχημένο και το χρησιμοποιούν γυναίκες που έχουν βιώσει περιστατικά βίας. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία των χωρών όπου εφαρμόζεται το κουμπί άμεσης ανάγκης, οι περισσότερες γυναίκες που έχουν πρόσβαση στη σχετική εφαρμογή, προλαβαίνουν να πατήσουν εγκαίρως το panic button, να ξεφύγουν από τον δράστη και να σώσουν τη ζωή τους», λέει χαρακτηριστικά.

Το δίκτυο προστασίας

Μία γυναίκα που απομακρύνεται από το κακοποιητικό περιβάλλον μπορεί να φιλοξενηθεί στους 19 ξενώνες που διαθέτει το Δίκτυο Δομών της ΓΓΔΟΠΙΦ σε όλη τη χώρα. Ενδεικτικά, από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Οκτώβριο 2022, στους ξενώνες φιλοξενήθηκαν 200 γυναίκες, ενώ στα 44 Συμβουλευτικά Κέντρα απευθύνθηκαν κατά το ίδιο χρονικό διάστημα 4.705 άτομα. «Οι ξενώνες φιλοξενίας βρίσκονται σε μυστικές τοποθεσίες και φυλάσσονται από εταιρίες φύλαξης. 

Εκεί οι γυναίκες θύματα βίας είναι ασφαλείς και δεν κινδυνεύουν, ενώ μπορούν να μείνουν εκεί με τα ανήλικα παιδιά τους όσο διάστημα χρειαστεί, μέχρι να σταθούν στα πόδια τους», λέει η κ. Συρεγγέλα. Εξηγεί πως παράλληλα τα θύματα λαμβάνουν ψυχολογική, εργασιακή στήριξη από το επιστημονικό προσωπικό του Δικτύου Δομών, καθώς και νομική συμβουλευτική. 

«Οι ψυχολόγοι και οι κοινωνικοί επιστήμονες των συμβουλευτικών κέντρων συμβουλεύουν τα θύματα για τον τρόπο με τον οποίο θα ξεφύγουν από τον κύκλο της βίας και θα αλλάξουν σελίδα στη ζωή τους», συμπληρώνει. «Τα στόματα πλέον άνοιξαν στην Ελλάδα. Στόματα που ήταν κλειστά για δεκαετίες, σφραγισμένα από τη σιωπή, τον φόβο, την έλλειψη εμπιστοσύνης, μιλάνε και καταγγέλλουν περιστατικά βίας και παρενόχλησης. Ενθαρρύνουμε τα θύματα βίας να σπάνε τη σιωπή τους και να καταγγέλλουν στις αρμόδιες αρχές», καταλήγει.

Η ενδοοικογενειακή βία σε αριθμούς

Η τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 δέχθηκε από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Οκτώβριο 2022 συνολικά 9.192 κλήσεις, εκ των οποίων οι 6.196 αφορούσαν σε περιστατικά βίας. 

Κατά το ίδιος χρονικό διάστημα στον νομό Θεσσαλονίκης έγιναν 331 κλήσεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις το θύμα φαίνεται να διατηρούσε, είτε κατά τη στιγμή τέλεσης του εγκλήματος είτε κατά το παρελθόν, συντροφική ή συζυγική σχέση με τον δράστη. Το 2021 καταγγέλθηκαν 6.873 περιστατικά σωματικής ενδοοικογενειακής βίας, 5.350 περιστατικά ψυχολογικής ενδοοικογενειακής βίας, 141 γυναίκες κατήγγειλαν ότι δέχθηκαν σεξουαλική συντροφική βία, ενώ ο αριθμός των γυναικών που κατήγγειλαν βιασμό ανήλθε σε 202.

Στο ΑΠΘ λειτουργεί εδώ και εννιά μήνες

Ήδη από τον Μάρτιο του 2022 η εφαρμογή panic button βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία μέσα στο campus του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. 

Μέχρι στιγμής έχουν γίνει 620 κλήσεις εκ των οποίων όμως μόλις οι 8 αφορούσαν σε πραγματικά περιστατικά. Μάλιστα, ο πρύτανης του Ιδρύματος Νίκος Παπαϊωάννου εξέλιξε την εφαρμογή προσθέτοντας σε αυτήν την υπηρεσία help button. Έχοντας προσλαμβάνουσες από πανεπιστήμια του εξωτερικού όπου υπήρχε το panic button, όπως της Αγγλίας και το University of Wisconsin-Madison, όπου ο κ. Παπαϊωάννου έκανε τις μεταδιδακτορικές του σπουδές, αποφάσισε να φέρει την εφαρμογή αυτή σε ελληνικό πανεπιστήμιο. 

«Με τη συνδρομή του Κέντρου ψηφιακής διακυβέρνησης του πανεπιστημίου και το εργαστήριο του Τμήματος Τοπογράφων του καθηγητή Πατιά και την ομάδα του, δημιουργήθηκε μία εφαρμογή in house για κινητά τηλέφωνα, που διατέθηκε σε όλη την ακαδημαϊκή κοινότητα. Η εφαρμογή έχει εγκατασταθεί στα κινητά τηλέφωνα τουλάχιστον των 2/3 των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας», εξηγεί.

Το σήμα που εκπέμπεται από τα κινητά, λαμβάνεται από την εταιρία φύλαξης στο ειδικό ηλεκτρονικό κέντρο που βρίσκεται στο κτίριο διοίκησης και δείχνει μόνον το στίγμα, διασφαλίζοντας τα προσωπικά δεδομένα. 

Προϋπόθεση για το download της εφαρμογής είναι ο ενδιαφερόμενος να έχει κωδικούς του ιδρυματικού του λογαριασμού. «Μέσα σε ένα μία δύο λεπτά φτάνει ο υπάλληλος της εταιρίας φύλαξης, με μηχανάκι, ώστε να δει τι συμβαίνει», λέει ο κ. Παπαϊωάννου και συμπληρώνει πως η εφαρμογή αυτή μπορεί να παραχωρηθεί δωρεάν σε οποιοδήποτε πανεπιστήμιο το επιθυμεί. Παράλληλα, στη συγκεκριμένη εφαρμογή προστέθηκε το help button που αφορά σε πρόβλημα υγείας που μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιο μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας. 

«Εκπέμπεται αμέσως σήμα στο ΕΚΑΒ ώστε να βρίσκεται σε ετοιμότητα και την ίδια ώρα μέλος της εταιρίας φύλαξης, έχοντας μαζί του κλειδιά της αίθουσας (διότι μπορεί να είναι κλειδωμένη, καθώς συνάδερφοι με αυταπάρνηση δουλεύουν μέχρι αργά ώστε το πανεπιστήμιό μας να βρίσκεται σε τόσο υψηλή θέση) και kit πρώτων βοηθειών σπεύδει στο στίγμα», εξηγεί ο κ. Παπαϊωάννου.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 27.11.2022