Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την έναρξη των φετινών Πανελλαδικών εξετάσεων στις 31 Μαΐου, με γονείς και μαθητές να καλούνται να «συνθέσουν» ένα παζλ για δυνατούς λύτες καθώς θα πρέπει να καταφέρουν να «παντρέψουν» την καλή απόδοση των παιδιών τους, με σχολές περιζήτητες που θα μπορέσουν να αποφέρουν μελλοντικούς καρπούς και φυσικά, αυτά να συνδυάζονται με δυνατόν χαμηλότερα έξοδα για τον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Γονείς που μιλούν στη «ΜτΚ» μεταφέρουν πως οι σπουδές των παιδιών τους αποτελούν πλέον ένα δυσβάσταχτο έξοδο ενώ σε αρκετές περιπτώσεις, εάν το παιδί περάσει σε μία άλλη πόλη και η οικογένεια δεν μπορεί να το «σηκώσει» τότε αναγκαστικά θα ξαναδώσει πανελλαδικές. Την ίδια ώρα δήμοι της Θεσσαλονίκης εδώ και κάποια χρόνια, σε συνεργασία με ειδικούς, πραγματοποιούν ενημερωτικές δράσεις και ημερίδες επαγγελματικού προσανατολισμού, με στόχο να βοηθήσουν τις οικογένειες να πάρουν τις ορθότερες αποφάσεις.

«Καταλυτική η εντοπιότητα»

«Η επιλογή της σχολής γίνεται σύμφωνα με το… πορτοφόλι διότι υπάρχει αδυναμία των γονέων να στηρίξουν ένα δεύτερο πολλές φορές και τρίτο νοικοκυριό. Η παράμετρος της εντοπιότητας είναι καταλυτική, γι’ αυτό και δύσκολα τα παιδιά από τα μεγάλα αστικά κέντρα θα επιλέξουν περιφερειακά τμήματα. Προτιμούν να ξαναδώσουν πανελλαδικές ή να επιλέξουν κάτι που τους αρέσεις λιγότερο, από το να φύγουν μακριά από το σπίτι τους», λέει στη «ΜτΚ» ο Χρήστος Ταουσάνης, σύμβουλος σταδιοδρομίας, επιστημονικός διευθυντής του Employ Edu, με περισσότερα από 20 χρόνια εμπειρίας στον κλάδο. «Οι μαθητές σίγουρα επικεντρώνονται στο κομμάτι της επαγγελματικής αποκατάστασης, με τη λογική όμως της σύνδεσης των τμημάτων και σπουδών τους με τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας».

Ο ίδιος εκτιμά πως φέτος η ζήτηση θα κυμανθεί σε «σχολές δύο ταχυτήτων». «Ζήτηση θα έχουν τα τμήματα κύρους που οδηγούν σε παραδοσιακούς κλάδους που είναι περιζήτητοι, δηλαδή: Νομική, Πολυτεχνεία, Ιατρική και Ψυχολογία και από την άλλη τα τμήματα που συνδέονται με την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση: Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί, Μηχανολόγοι Μηχανικοί, Πληροφορικοί, τμήματα δηλαδή και προγράμματα σπουδών που έχουν συνάφεια με τις νέες τεχνολογίες της Τεχνητής Νοημοσύνης, της επαυξημένης και εικονικής πραγματικότητας», περιγράφει. 

Η εντοπιότητα αποτελεί σημαντικό παράγοντα κατά τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού και «πολλές φορές, κακώς συνδυάζεται με την αύξουσα σειρά των μορίων και όχι τα ενδιαφέροντά τους». Μεταφέρει ότι το ενδιαφέρον μαθητών και γονέων για τις ημερίδες επαγγελματικού προσανατολισμού είναι συνεχώς αυξανόμενο. «Μετά την πανδημία είχαμε μία εκτίναξη της συμμετοχής σε προγράμματα επαγγελματικού προσανατολισμού που διοργανώνουν δήμοι, σχολεία, φροντιστήρια σε συνεργασία με εμάς που έχουμε την επιστημονική επιμέλεια». 

Εξηγεί ότι οι γονείς χαώνονται μέσα στην όλη κατάσταση που «τρέχει», «διότι είναι πολλές οι παράμετροι που δεν γνωρίζουν καθώς υπάρχουν πολλά και νέα τμήματα και ιδίως την τελευταία διετία, οι εξελίξεις στο κομμάτι της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι ραγδαίες. Έτσι προσπαθούν μέσα από αυτές τις δράσεις να αντλούν πληροφορίες. Αντιλαμβάνονται και οι ίδιοι πλέον τη σημαντικότητα των τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού, που πραγματοποιούνται από την Γ’ Γυμνασίου μέχρι και Γ’ Λυκείου, όπου συνδέουμε τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους, με τα προγράμματα σπουδών».

«Εγγράφονται αλλά δεν πηγαίνουν»

Ο Θανάσης Κοκονάς, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γονέων Κεντρικής Μακεδονίας, λέει στη «ΜτΚ» πως πλέον γονείς και μαθητές επιλέγουν τις σχολές στις οποίες επιθυμούν να εισαχθούν, βάσει της τσέπης τους και των οικονομικών τους δεδομένων.

Ο ίδιος έχει γιο στην Γ’ Λυκείου που προετοιμάζεται για τις πανελλαδικές. «Θέλει τις Πολυτεχνικές Σχολές ωστόσο, πρωτεύοντας στόχος είναι να περάσει κάπου κοντά. Έτσι λειτουργεί και η πλειοψηφία των οικογενειών, με αποτέλεσμα πολλές φορές να χάνονται κάποιες σχολές που είναι σε άλλες πόλεις γιατί είναι οικονομικά δυσβάσταχτο να στηριχτεί ένα δεύτερο και αρκετές φορές τρίτο σπίτι, σε άλλη περιοχή».

Αναφέρει πως υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι μετεγγραφές δεν είναι εφικτές. «Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια, όπου οι φοιτητικές εστίες δεν καλύπτουν τις ανάγκες των φοιτητών και τα ενοίκια είναι πλέον στα ύψη στις φοιτητουπόλεις, το μηναίο κόστος υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ για να σπουδάσει το παιδί σε άλλη πόλη. Όταν το οικογενειακό εισόδημα ανέρχεται στα 2.000 ευρώ, αυτομάτως το 50% θα πρέπει να ‘φύγει’ στο παιδί, άπαξ και περάσει σε άλλη πόλη. Οπότε πλέον δυστυχώς, δεν επικρατεί τόσο το τι θέλει να γίνει ένας μαθητής αλλά μέχρι που φτάνουν τα χρήματα. Γι’ αυτό και πολλοί μαθητές κάνουν το μηχανογραφικό τους, σύμφωνα με αυτόν τον παράγοντα. Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις όπου μαθητές εισάγονται σε πανεπιστήμια άλλων πόλεων, εγγράφονται και τελικά δεν πηγαίνουν διότι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα», εξηγεί. 

Συμπληρώνει ότι: «Σίγουρα πρέπει ο μαθητής να βάζει πρώτα τα θέλω του όμως, έχουν διαμορφωθεί τέτοιες συνθήκες που πλέον επιλέγουν σύμφωνα με την επαγγελματική τους αποκατάσταση και με το εάν όντως μπορούν να σπουδάσουν μακριά από το σπίτι τους».

Ο ίδιος επισημαίνει ότι παρά το γεγονός ότι γίνονται δράσεις επαγγελματικού προσανατολισμού στα σχολεία, «είναι ελάχιστες, σε σχέση με τις ανάγκες και δυστυχώς, έτσι όπως είναι διαμορφωμένο το εκπαιδευτικό σύστημα, το παιδί καλείται να αποφασίσει για το τι θα κάνει στη ζωή του, χωρίς να είναι αρκετά ώριμο για κάτι τέτοιο. Έτσι, πολλές φορές αυτό οδηγεί σε λάθος επιλογές».

«Τα έξοδα είναι υπέρογκα»

Η Εύη Τύπου είναι μητέρα τεσσάρων παιδιών εκ των οποίων τα τρία είναι τρίδυμα και φοιτούν στην Β’ Λυκείου. Παρότι ως πολύτεκνη εκτιμά πώς εάν τα παιδιά της περάσουν σε κάποιο πανεπιστήμιο εκτός Θεσσαλονίκης θα μπορεί να τα μετεγγράψει στην πόλη όπου διαμένουν, τονίζει πως σίγουρα οποιοδήποτε άλλο σενάριο είναι δυσβάσταχτο. 

«Σε καμία περίπτωση δεν θα μπορέσουμε να στηρίξουμε οικονομικά τέσσερα σπίτια, εάν το κάθε παιδί περάσει σε άλλη πόλη, καθώς τα δύο στοχεύουν σε σχολές επιστημών υγείας και το άλλο την αρχιτεκτονική. Ήδη είναι υπέρογκα τα έξοδα για τις πανελλήνιες τη φετινή και την επόμενη χρονιά. Σαφώς και οι περισσότερες οικογένειες επιλέγουν τις σπουδές των παιδιών τους σύμφωνα με την τσέπη τους. Μπορεί οι βάσεις σε μικρότερες πόλεις να είναι χαμηλότερες όμως πώς θα πάει το παιδί να σπουδάσει εάν δεν υπάρχουν τα χρήματα;», διερωτάται.

Στα SOS οι επιστήμες πληροφορικής

Ο δήμος Ωραιοκάστρου ξεκίνησε να πραγματοποιεί, σε συνεργασία με εταιρεία που ασχολείται με τον επαγγελματικό προσανατολισμό, σχετικές ημερίδες από το 2020. Η Ευαγγελία Δρόσου, πρόεδρος της δημοτικής επιτροπής Παιδείας Ωραιοκάστρου λέει στη «ΜτΚ» πως μαθητές και γονείς συμμετέχουν στις ημερίδες, με το ενδιαφέρον τους να στρέφεται κυρίως στον κλάδο των επιστημών πληροφορικής, εφαρμοσμένης μηχανικής και υγείας.

«Στα συμβούλια νέων του δήμου όπου γίνονται συζητήσεις για τα επαγγέλματα που θα ήθελαν να ακολουθήσουν τα παιδιά, τα περισσότερα ενδιαφέρονται για το αντικείμενο των σπουδών και όχι για το πού θα σπουδάσουν. Όταν όμως επί του πρακτέου δεν μπορούν να συντηρήσουν τον εαυτό τους, η επιλογή γίνεται σύμφωνα με τις οικονομικές δυνατότητες των γονέων».

Συμπληρώνει ότι «εξαιτίας αυτού, πολλοί μαθητές κοιτούν τμήματα και σχολές που διαθέτουν προγράμματα Erasmus ώστε να έχουν και την εμπειρία του εξωτερικού». Η ίδια αναφέρει πως πρόθεση της διοίκησης του δήμου είναι από τη νέα σχολική χρονιά να παρέχετε στους δημότες η συμβουλευτική υπηρεσία που θα χρειάζεται ένας μαθητής Β’ και Γ’ Λυκείου.

«Μεγάλο ποσοστό ζει κάτω από το όριο της φτώχειας»

Στον προγραμματισμό της νέα διοίκησης του δήμου Καλαμαριάς είναι να διοργανωθούν εκδηλώσεις και ημερίδες επαγγελματικού προσανατολισμού. Ο Θάνος Γιαννακός, αντιδήμαρχος Παιδείας στον δήμο Καλαμαριάς μεταφέρει στη «ΜτΚ» πως σίγουρα υπάρχουν οικονομικές δυσκολίες που αναγκάζουν τους γονείς να περιορίζουν τα παιδιά τους ως προς τις επιλογές τους, με επίκεντρο την εντοπιότητα των σχολών.

«Στο πλαίσιο μελέτης που πραγματοποιήθηκε για τις κοινωνικές ανισότητες, από συνεργάτη μας, πτυχιούχο στις πολιτικές επιστήμες και υποψήφιο διδάκτορα, προέκυψε ότι ένα πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό των δημοτών ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας (κάτω από τον βασικό μισθό) κάτι που είναι ενδεικτικό των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες. Είναι προφανές λοιπόν ότι πάρα πολλές οικογένειες δεν έχουν τη δυνατότητα να στείλουν τα παιδιά τους για σπουδές εκτός Θεσσαλονίκης. Μάλιστα, χρησιμοποιώντας αυτά και άλλα στοιχεία που αποτυπώνουν τις κοινωνικές ανάγκες στον δήμο μας, από τον πρώτο σχεδόν μήνα της διοίκησής μας, καταφέραμε για πρώτη φορά ο δήμος Καλαμαριάς να ενταχθεί στο πρόγραμμα των σχολικών γευμάτων, έχοντας έτσι αίσια έκβαση μία προσπάθεια που εντάσσεται στην ευρύτερη πολιτική μας κατεύθυνση, για κατά το δυνατόν περιορισμό των κοινωνικών ανισοτήτων και ενίσχυσης της κοινωνικής αλληλεγγύης».

«Σημαντικός ο οικονομικός παράγοντας»

Η Σύμινα Καλού, αντιδήμαρχος Παιδείας στον δήμο Κορδελιού-Ευόσμου τονίζει πως «παραδοσιακά οι ελληνικές οικογένειες υποστηρίζουν τη μόρφωση των παιδιών τους. Στα σχολεία μας πραγματοποιούνται συχνά ημερίδες επαγγελματικού προσανατολισμού στις οποίες είχα την ευκαιρία να συμμετέχω και να ενημερωθώ για τα αποτελέσματα των ψυχομετρικών τεστ που γίνονται με στόχο τα παιδιά να εντοπίσουν τις κλίσεις τους και στη συνέχεια να επιλέξουν τις σπουδές τους. Σύμφωνα με αυτά τα δεδομένα, τα παιδιά ενδιαφέρονται κυρίως για τις επιστήμες τεχνολογίας. Σίγουρα τα οικονομικά δεδομένα μίας οικογένειας παίζουν σημαντικό ρόλο ως προς τις επιλογές των παιδιών».

Σύμφωνα με την ίδια, από τη νέα σχολική χρονιά η διοίκηση του δήμου αναμένεται να εμπλουτίσει τις δράσεις που πραγματοποιούνται με στόχο τα παιδιά να εντοπίσουν τα ενδιαφέροντά τους και να έχουν τη δυνατότητα να ενημερωθούν για τα επαγγέλματα που έχουν μεγαλύτερη ζήτηση. «Μέσα από τη συνεργασία, γονέων, δήμου και σχολείου, στόχος μας είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να κάνουν την ιδανικότερη επιλογή που θα φέρει την καλύτερη επαγγελματική τους αποκατάσταση ώστε να έχουμε την πρόοδο που επιθυμούμε ως κοινωνία».

Ο δήμος παρέχει τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού

«Ο δήμος Θέρμης σταθερά στο πλευρό των γονιών, των παιδιών τους και των εκπαιδευτικών, στηρίζει με κάθε μέσο τις προσπάθειές τους με σκοπό να βοηθήσει τα παιδιά να πάρουν αποφάσεις για το μέλλον τους αναφορικά με τις σπουδές τους έχοντας περισσότερα δεδομένα στη διάθεσή τους», λέει ο Στέλιος Αποστόλου, αρμόδιος αντιδήμαρχος.

Ο δήμος Θέρμης διοργανώνει εδώ και πέντε χρόνια την ημερίδα «Ρωτάω Μαθαίνω Αποφασίζω», με θέμα τον σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό και κατ’ επέκταση την εκπαίδευση και τη σταδιοδρομία. «Η δράση αυτή στοχεύει στον εμπλουτισμό των γνώσεων, για τη δημιουργία καλύτερων προϋποθέσεων στην αναζήτηση επαγγελματικής αποκατάστασης, στο σκληρό και ανταγωνιστικό περιβάλλον της εργασίας», εξηγεί. «Εδώ και δύο χρόνια χορηγούμε μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας ένα σύγχρονο τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού, σε μαθητές της Γ’ Γυμνασίου, Α’ Λυκείου και Β’ Λυκείου των σχολείων του δήμου μας. Η διανομή των ερωτηματολογίων γίνεται μέσω μοναδικών κουπονιών μίας χρήσης τα οποία διανέμονται στα σχολεία από τον δήμο, αλλά και με την προσωπική αναζήτηση από τους γονείς προς τη Διεύθυνση Παιδείας, Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης. Αυτό το τεστ συνδυάζεται με την παροχή ατομικών συνεδριών με βάση την έκθεση αποτελεσμάτων του τεστ», περιγράφει.

Τα ενοίκια «έπιασαν ταβάνι»

Ο Κωνσταντίνος Τζάρος, πρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Θεσσαλονίκης εκτιμά ότι οι τιμές των ενοικίων στα φοιτητικά σπίτια, δεν θα μεταβληθούν σημαντικά το επόμενο χρονικό διάστημα καθώς ήδη οι τιμές έχουν φτάσει το «ταβάνι» των εισοδημάτων των ελληνικών οικογενειών. 

«Το κόστος μίας επιπλωμένης γκαρσονιέρας, με ένα υπνοδωμάτιο, σαλοκουζίνα, ανάλογα με το σημείο (εάν είναι πάνω από την Εγνατία, ή στην Τούμπα και στη Λεωφόρο Στρατού) ανέρχεται στα 600-650 ευρώ. Για τα ανακαινισμένα, μη επιπλωμένα διαμερίσματα το κόστος κυμαίνεται από 500-600 ευρώ. Συγκριτικά με την περσινή χρονιά, οι τιμές δεν έχουν σημαντική διαφορά διότι ούτε τότε υπήρχαν σπίτια με 450 ευρώ. Κάτω από την Εγνατία, το κόστος αυξάνεται σημαντικά και φτάνει στα 700-750 ευρώ για μία γκαρσονιέρα». 

Αξιοσημείωτο είναι πως σύμφωνα με τον ίδιο, σημαντική μερίδα φοιτητών άρχισε να επιλέγει και περιοχές που ξεφεύγουν από τις παραδοσιακά φοιτητικές περιοχές. «Προς τα δυτικά, Ξηροκρήνη, Αμπελόκηπους όπου ο άξονας της Εγνατίας είναι σχετικά κοντά με το αστικό λεωφορείο, τα ενοίκια είναι κατά 100 ευρώ χαμηλότερα κι έτσι την τελευταία τριετία άρχισε να αυξάνεται η ζήτηση και εκτίμησή μου είναι ότι φέτος θα αυξηθεί κι άλλο». 

Μιλώντας για τη διαθεσιμότητα των φοιτητικών διαμερισμάτων λέει πως «υπάρχουν περιορισμένα ακίνητα, χωρίς να μιλάμε βέβαια για πληθώρα. Ωστόσο, πάντα ένα μέρος αδειάζει από τους αποφοιτήσαντες». Ο ίδιος αναφέρει τέλος πως τα περισσότερα διαμερίσματα που ήταν μεγάλα, οι ιδιοκτήτες τα «έκοψαν» στα δύο για να αξιοποιηθούν γι’ αυτόν τον σκοπό. «Πρώην βιοτεχνικοί χώροι και γραφεία έγιναν σπίτια κι έτσι, την τελευταία πενταετία αυξήθηκε το απόθεμα, παρότι αρκετά διατέθηκαν στη βραχυχρόνια μίσθωση».